ျမန္မာ့ေရွးေဟာင္းပံုရိပ္မ်ား (၁)

ကၽြန္ေတာ္ စာၾကည့္တိုက္မွာ Myanmar Interior Design နဲ႔ ပါတ္သတ္ၿပီး ေလ့လာခဲ့စဥ္က ေတြ႕ရွိခဲ့သည္ ဓါတ္ပံု အခ်ိဳ႕ကို ျပခ်င္ပါသည္။ အေတာ့္ကို ရွားပါးေနသည့္ ဓါတ္ပံုမ်ားပါ။ Max. and Bertha ferrars မွတ္တမ္းျပဳခဲ့သည့္ ၁၈၉၀ေနာက္ပိုင္း ပါေတာ္မူၿပီးကာစ ျမန္မာေက်းလက္ဓါတ္ပံုမ်ားက ေကာက္ႏႈတ္ခ်က္ေတြပါ။ ပါေတာ္မမူခင္ႏွင့္ ပါေတာ္မူၿပီးကာစ အေျခအေနမ်ားက ဘာမွ် မေျပာင္းလဲေသးပါဘူး။ ထိုစဥ္အခ်ိန္အခါက ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ား ဘယ္လို ေနထိုင္ စားေသာက္ခဲ့သလဲဆိုတာ ေလ့လာႏိုင္ပါသည္။

ထိုဓါတ္ပံုမ်ားက ျမန္မာ့ဓေလ့ထံုးတမ္းေတြ ေလ့လာခ်င္သူမ်ားအတြက္ အေတာ့္ကို အသံုး၀င္သလို ေရွးေခတ္သရုပ္ေဖာ္ ရုပ္ရွင္ဗီြဒီယို ဖန္တီးသူေတြအတြက္လည္း ၀တ္စားဆင္ယင္မႈ၊ ဇာတ္၀င္ခန္းအသံုးအေဆာင္ ပစၥည္းမ်ား အထားအသိုကိုလည္း ေလ့လာႏိုင္ပါသည္။

ထို႔အျပင္ ေရွးေဟာင္း ျမန္မာ့ဖက္ရွင္ကို ေလ့လာခ်င္လ်င္လည္း ရပါေသးသည္။ မူပိုင္ခြင့္အရ တစ္စံုတစ္ေယာက္က ျဖဳတ္ေပးဖို႔ လာေရာက္ေတာင္းဆိုလ်င္လည္း ျပန္လည္ ျဖဳတ္ေပးပါ့မည္။ အခုေလာေလာဆယ္ေတာ့ စာဖတ္သူမ်ား ဓါတ္ပံုမ်ားကို ခံစားေလ့လာႏိုင္ၾကပါေစ။ (Reference စာၾကည့္တိုက္မွ စာအုပ္မ်ားကို ငွားခြင့္မရွိေသာေၾကာင့္ ဓါတ္ပံုရိုက္ယူခဲ့ရသျဖင့္ ပံုေတြက မၾကည္လင္တာ ခြင့္လႊတ္ပါ)
၁။ ျမန္မာ့ရိုးရာေက်းလက္တစ္ေန႔တာ
၂။ ေက်းလက္မဂၤလာေဆာင္
၃။ လူေနမႈဘ၀အေထြေထြ
၄။ ျမန္မာ့ရိုးရာအားကစား
၅။ ျမန္မာ့ေက်းလက္ရွင္ျပဳ
၆။ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းႏွင့္သံဃာေတာ္မ်ား
၇။ အႏုပညာသဘင္
၈။ ၁၉၈၀ကာလက ျမန္မာ့ဖက္ရွင္
၉။ ျမန္မာ့နန္းတြင္းဗိသုကာ
၁၀။ ၁၈၉၀ကာလက ရန္ကုန္ႏွင့္ တျခားၿမိဳ႕ၾကီးမ်ား
၁၁။ သယ္ယူပို႕ေဆာင္ေရး

၁။ ျမန္မာ့ရိုးရာေက်းလက္တစ္ေန႔တာ

ေတာလက္ေက်းရြာမွာ ေရွးယခင္က ၾကိမ္လံုးေလးေတြျဖင့္ ကေလးပုခက္ေလးေတြ လုပ္တတ္ၾကပါသည္။ ထိုပုခက္ေလးမ်ားကို ၾကမ္းျပင္ေပၚမွာတင္လ်င္တင္၊ မတင္ခ်င္သည့္အခါ အိမ္ထုတ္တန္းမွာ ဆဲြၿပီး လဲႊေလ့ရွိပါသည္။

ခ်မ္းသာသည့္လူတန္းစားအမ်ားစုကေတာ့ ကေလးပုခတ္ကို ၾကိမ္ျဖင့္ မယက္ေတာ့ဘဲ လက္သမားဆရာကို စိတ္ၾကိဳက္မွာၿပီး ကႏႈတ္ပန္းျဖင့္ ၿပီးေသာ သစ္သားပုခတ္ကို ျပဳလုပ္ေလ့ရွိပါသည္။ တျခိဳ႕ကေလးပုခက္ေတြမွာ မွန္စီေရႊခ်ေလးမ်ားေတာင္ ပါေကာင္းပါပါလိမ့္မည္။

ကေလးေလးေတြ ေဆာ့ကစားတတ္သည့္အခ်ိန္မွာေတာ့ မိဘမ်ားက ရႊ႔ံျဖင့္လုပ္ေသာ ႏြားရုပ္ ကၽြဲရုပ္မ်ား၊ စကၠဴျဖင့္ပံုေဖာ္ထားေသာ ဇီးကြက္၊ ပစ္တိုင္းေထာင္ရုပ္မ်ား ၀ယ္ေပးတတ္ၾကသည္။ အထက္ကပံုမွာေတာ့ ကေလးေလးမ်ား ေဆာ့ဖို႔ လွည္းေသးေသးေလး တစ္ခုပါ။ တစ္ေယာက္ကို တစ္ေယာက္တင္ၿပီး ဆဲြလို႔ရပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ငယ္ငယ္က အုန္းလက္ကို တစ္ေယာက္ကထိုင္ၿပီး ေနာက္တစ္ေယာက္ကဆဲြရသည့္ ေဆာ့ကစားနည္းလိုေပါ့။

မိန္းကေလးမ်ား အရြယ္ေရာက္လာသည့္အခါ သနပ္ခါးလိမ္း အလွျပင္ တရုတ္စကၠဴနီမ်ားျဖင့္ ႏႈတ္ခမ္းကိုရဲေနေအာင္ ဆိုးတတ္ၾကျပန္သည္။ တရုတ္စကၠဴနီ မရွိလ်င္ ကြမ္းစားၿပီး ႏႈတ္ခမ္းကို ရဲေနေအာင္ ျပင္တတ္ၾက၏။

အလွျပင္ၿပီးသည့္အခါ လူပ်ိဳလွည့္လာသည့္ ကာလသားမ်ားကို ကြမ္းေဆးျဖင့္ ဧည့္ခံၾကရသည္။ ထိုသို႔ဧည့္ခံရာတြင္ ျမန္မာမိန္းကေလးမ်ားက စကားပံုမ်ိဳးစံုျဖင့္ ထိုကာလသားကို ပညာစမ္းတတ္ၾကသည္။

အမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္ အရြယ္ေရာက္လာလွ်င္ အိမ္သံုးဖို႔အတြက္ ေသာက္ေရ သံုးေရ ခပ္ၾကရသည္။ ေရွးယခင္အမ်ိဳးသမီးတို႔ ေရခပ္ဆင္းသည့္အခါ အေပၚအက်ီၤမပါ။ ထမီေရလ်ားျဖင့္ ေရအိုးရြက္ၾကသည္။

အထက္က ပံုကေတာ့ အေတာ့္ေလးကို ထူးျခား၏။ အမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္ ေရခပ္ဆင္းရာတြင္ ထမီကို ခါးအထိသာ ၀တ္ထားၿပီး အေပၚဗလာက်င္းေနသည့္ပံုျဖစ္သည္။ ဓါတ္ပံုဆရာအလိုက်လား ဒါမွမဟုတ္ တခ်ိဳ႕ရပ္ရြာေတြမွာ ထိုဓေလ့ရွိတတ္ၾကသလား။ စဥ္းစားစရာပင္။

ေရခပ္ဆင္းၿပီးသည့္အခါ ေရမ်ားကို အိုးငယ္ေလးမ်ားျဖင့္ ထည့္ၿပီး ေသာက္ေရအတြက္ သီးသန္႔ဖယ္တတ္ၾကသည္။

အိမ္ေရွ႔မွာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အရိပ္ရေသာ အပင္ေအာက္မွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ခရီးသြားမ်ားအတြက္ ေသာက္ေရဒါနျပဳတတ္ၾကတာ ျမန္မာ့အစဥ္အလာတစ္ခုပင္ျဖစ္သည္။

မိန္းကေလးမ်ားက အိမ္မွာ ေနလ်ွင္လည္း ခ်ည္ယက္ၾကရသည္။ ဓါတ္ပံုထဲကမိန္းကေလးတစ္ဦးသည္ ပိုးထမီကို ၀တ္ထားၿပီး အေပၚအက်ီၤကို ၀တ္ဆင္ထားျခင္း မရွိပါ။ ေက်းလက္ေန မိန္းမပ်ိဳေလးမ်ား၏ ဗလာထမီသည္ နန္းတြင္းသူေလးမ်ားထက္ တိုၾကသည္။

တခါတရံ အခုလို အလုပ္ရွဳပ္ေနသည့္အခါမ်ိဳးမွာ ကိုလူပ်ိဳတစ္ခ်ိဳ႕ ရစ္သီရစ္သီ လာလုပ္တတ္ၾကပါေသးသည္။

၁၈၉၀၀န္းက်င္က မီးဖိုေခ်ာင္အထားအသိုပင္ ျဖစ္သည္။ ယခုေက်းလက္မ်ားတြင္ ယခုလိုပဲ ေတြ႕ႏိုင္ေသးသည္။ ႏွစ္ေပါင္း၂၀၀ေက်ာ္ေသာ္လည္း ဘာမွ မေျပာင္းလဲေသး။

ခ်မ္းသာသည့္ မိသားစုတစ္စု၏ စားေသာက္၀ိုင္းေလးပင္ျဖစ္သည္။ ကႏႈတ္ေတြျဖင့္ တန္ဆာဆင္ထားေသာ စားပဲြခံုပုေလးတြင္ ဟင္းခြက္မ်ားကို တင္ထားၿပီး ထမင္းပုကန္မ်ားကို ၾကမ္းေပၚခ်၍စားၾကသည္။

ဆင္းရဲသည့္ ေက်းလက္ေနေတာသူေတာင္သာမ်ားကေတာ့ ေဒါင္းလန္းၾကီးေပၚမွာပဲ ထမင္းေရာ ဟင္းေရာပံုၿပီး လက္ရည္တျပင္တည္း စားေသာက္ၾကသည္။ တခ်ိဳ႕ေဒါင္းလန္းမ်ားမွာ ဟသာၤျပဒါး၊ သို႔မဟုတ္ ေဒါင္းရုပ္ခံသည့္ ေျခေထာက္မ်ားရွိတတ္ၾကပါသည္။

အိမ္သို႔သက္ၾကီး အဖိုးအဖြားမ်ား အလည္လာလ်ွင္ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ေဆြမ်ိဳးသားရင္းမ်ား အလည္လာလ်င္ပဲျဖစ္ျဖစ္ ငယ္ရြယ္သူမ်ားက လက္ဖက္ ကြမ္းေဆးျဖင့္ ဧည္႔၀တ္ျပဳၾကရပါသည္။

သက္ၾကီးရြယ္အိုအမ်ားစုက အိမ္ေရွ႕မွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ျခံထဲမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ လက္ဖက္ေလးစားလိုက္ ကြမ္းေလးျမံဳ႔လိုက္ျဖင့္ စကားေဖာင္ဖဲြ႔ေလ့ရွိတတ္ၾကသည္။ ပညာလိုခ်င္ေသာ လူငယ္မ်ားက အနီးအပါးကေန လာနားဆင္ေလ့ ရွိၾကျပန္သည္။ သက္ၾကီးစကား သက္ငယ္ၾကားဆိုတာ ဒီကေနစတယ္လို႔ ထင္မိပါ၏။

၂။ ေက်းလက္မဂၤလာေဆာင္

ေရွးေခတ္ မဂၤလာေဆာင္တစ္ခုပါ။ သတို႕သားက လက္၀ဲဘက္၊ သတို႕သမီးက လက္ယာဘက္ ထိုင္ၾကတယ္။ ပံုထဲက အဆင္အျပင္အရဆိုရင္ ကြမ္းအစ္နဲ႔ လက္ဖက္ရည္ၾကမ္းတစ္စံုက မဂၤလာပဲြအတြက္ အေရးပါတယ္လို႔ ထင္ရပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး အမ်ိဳးသားေတြ ၀တ္တဲ့ အ၀တ္အစားကို သတိထားၾကည့္ပါ။ အေပၚၾကယ္သီး တပ္ရံုပဲ တပ္ထားတာ ေတြ႔နိုင္ပါတယ္။ မဂၤလာပဲြဆိုတာ မိစံုဖစံု ရံရတယ္ ဆိုေပမယ့္ ဒီဓါတ္ပံုမွာေတာ့ သတို႕သားဘက္မွာ မိခင္ မရွိေတာ့ဘူးလို႔ ယူဆႏိုင္၏။

၃။ လူေနမႈဘ၀အေထြေထြ

ေရွးေခတ္ ေလွထိုးသားေတြပါ။ ဗမာလူမ်ိဳးအမ်ိဳးသားေတာ္ေတာ္မ်ားက အေပၚအက်ီၤကပ္တယ္လို႔ကို မရွိၾကဘူး။ ဓါတ္ပံုထဲမွာဆို လက္ႏွစ္ေခ်ာင္းဆန္႔ၿပီး ဒူးႏွစ္ဖက္ထာင္ၿပီး ထိုင္တတ္ၾကတယ္။ အခုထက္ထိလည္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား အခုလို ထိုင္ေနၾကတုန္းပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ေခါင္းမွာေတာ့ ခ်ည္ထည္ပု၀ါေလးေတာ့ အၿမဲေပါင္းတတ္ၾကပါတယ္။

မိန္းကေလးေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက မိုးရာသီက်တာနဲ႔ အိမ္ေတြကို အမိုးမိုးဖို႔ သက္ကယ္ရက္ၾကပါတယ္။ (သက္ကယ္ရက္လ်င္ ဓနိရြက္၊ အုန္းရြက္ေတြ သံုးတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္)

တစ္ေယာက္က ဆန္ျပာၿပီး၊ ေနာက္တစ္ေယာက္က ဆန္ေထာင္းေနပံုပါ။

ဒီပံုေလးကေတာ့ ဖ်ာရက္ေနပံုပါ။ (သင္ျဖဴးဖ်ာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး၊ အုန္းရြက္လို အရြက္တစ္မ်ိဳးကို သံုးတာပါ။ အဲဒီဖ်ာက အနည္းငယ္ၾကမ္းၿပီး ရက္ၿပီးကာစမွာ စိမ္းေဖ်ာ့ေဖ်ာ့အေရာင္ပါ။ ၾကာလာရင္ အ၀ါေရာင္သမ္းသြားပါတယ္။ သင္ျဖဴးဖ်ာေလာက္ တာရွည္မခံပါဘူး၊ ဖ်ာနာမည္ ေမ့ေနလို႕ သိရင္ ေျပာၾကပါ)

ဆီေထာင္းေနတယ္လို႕ထင္ပါတယ္။ ပုဂံနဲ႔ ပုပၸါးပတ္၀န္းက်င္မွာ အခုလို ဆီၾကိတ္တာကို ေတြ႕ႏိုင္ပါေသးတယ္။ လူက အလယ္က ရပ္ၿပီး ေျမပဲတို႔ဘာတို႕ကို ထည့္ေပးရတယ္။ ေနာက္ေတာ့ ႏြားနဲ႔ ဆီဆံုကို လွည့္ပါတယ္။ အခုလို ဆီဆံုနဲ႔ ႏြားနဲ႔ ဆက္သြယ္ထားတဲ့ ေမာင္းတံေပၚမွာေတာ့ ကေလးေတြ၊ လူငယ္ေတြ ထုိင္စီးၿပီး ေဆာ့ေလ့ရွိၾက၏။

ဘုရားဆင္းတုေတာ္ သြန္းလုပ္ေနၾကပံု

ပန္းယြန္းလို႔ေခၚသည့္ ေရွးေခတ္ ယြန္းထည္လုပ္ငန္း

ထီးလုပ္ငန္း

စဥ့္အိုးစဥ့္ထည္ေတြ ေရာင္းခ်ရာ ေစ်းဆိုင္တစ္ခု။

အိုးလုပ္ငန္းတစ္ခု၊

ဒီဓါတ္ပံုေလးကေတာ့ စဥ့္ထည္ျပဳလုပ္ေနပံုလို႔ ယူဆပါတယ္

ပန္းပုထုေနပံုပါ။

ခ်စ္တီးကုလားလူမ်ိဳးေတြပါ။

 ေစ်းလွည့္ေရာင္းေနသည့္ အမ်ိဳးသားအထမ္းသည္ တစ္ေယာက္ေပါ့။ ေရွးေခတ္အမ်ိဳးသားေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက အေပၚအက်ီၤမ၀တ္ရံုသာမကဘူး။ တင္ပါးလံုးလံုးေပၚတဲ့ အထိ ခါးေတာင္ကို ေျမွာင္ေနေအာင္ က်ိဳက္ထားတတ္ၾကတယ္။ တခ်ိဳ႕ကလည္း တင္ပါးအထိေရာက္ေအာင္ ထိုးထားတဲ့ ထိုးကြင္းမွန္ေၾကာင္ျပခ်င္လို႔လဲ ျဖစ္ေကာင္း ျဖစ္မယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ဒီလို၀တ္တတ္ၾကတာ အက်င့္ျဖစ္ေနတာလဲ ျဖစ္မယ္။ ဒီပံုထဲက ေကာ့ပ်ံေနတဲ့ ထမ္းပိုးကို ေတာ္ေတာ္သေဘာက်မိတယ္။

ေနာက္ထပ္အားေကာင္းေမာင္းသန္ ပန္းပဲ ဆရာေပါ့။ သူလည္းပဲ ခါးေတာင္းေျမွာင္ေအာင္ က်ိဳက္ထားပါတယ္။ ဒီလိုဗလ၊ ဒီလို ခါးေတာင္က်ိဳက္ပံုအရ ဆိုလ်င္ အေနာက္ႏိုင္ငံသံုး Sexy ဆိုတဲ့ စကားလံုးကို ျမန္မာမႈျပဳထားတဲ့ လိြင္ဆဲြေဆာင္ႏိုင္အားေကာင္းတယ္လို႔ သံုးရင္ရႏိုင္မလားပဲ။ အခုေခတ္ ေယာက်္ားေလးေတြနဲ႕ တျခားစီပါပဲ။

ပန္းပဲလုပ္ငန္း

ဓါးေသြးလုပ္ငန္းလို႔ ထင္ပါတယ္

ပဲခူးၿမိဳ႕က ေစ်းတန္းတစ္ခုလို႔ ဖတ္ရပါတယ္။ အခုလိုေစ်းတန္းလို အခင္းအက်င္းေတြ ျမန္မာျပည္အႏွံ႔အျပားမွာ ေတြ႕ႏိုင္ပါေသးတယ္။

ေရွးေခတ္ ဖိနပ္လုပ္ငန္း

ပန္းထိမ္လုပ္ငန္း

တြံေတးဘက္က အိုးလုပ္ငန္းတစ္ခု
က်မ္းကိုး။
၁။ ၁၈၅၅-၁၉၂၅ သမိုင္း၀င္ပံုရိပ္မ်ား၊ ေလ့လာသူတစ္ဦး
၂။Mandalay and other cities of the past Burma ၊V.C.scott o’connor 1987 white lotus co., ltd.
၃။ Burma၊ Max. and Bertha ferrars, AVA publishing house 1901
သက္ပိုင္သူ