နားေတြကုိစြင္႔ထားၿပီး

ရင္တံခါးကုိဖြင္႔ထားၾကမယ္..

လူတစ္ေယာက္ႏွင္႔တစ္ေယာက္ အေတြးအၿမင္ၿခင္း ထပ္တူက်ဖုိ႔ မလြယ္ကူပါ။ တစ္ခါတစ္ရံ ဆန္႔က်င္ဘက္ပင္ ၿဖစ္တတ္ပါေသးတယ္။ ဝါးၿခမ္းတစ္ခုကုိ ေထာင္ၾကည္႔ရင္ တစ္ဘက္မွာ ဝါးၿခမ္းလုိ႔ၿမင္ရေပမဲ႔ တစ္ဘက္မွာ ဝါးလုံးလုိ႔ၿမင္တတ္ပါတယ္။ ခက္တာက တစ္ဘက္ကမွားေနတယ္လုိ႔ေထာက္ၿပတာကုိ တစ္ဘက္က ဒီလူေတာ႔မွားေနၿပန္ၿပီ လုိ႔ၿမင္မိၾကတဲ႔အခါ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရး ပ်က္စီးတတ္ပါတယ္။

လူမႈဆက္ဆံေရးနယ္ပယ္မွာ လူရာဝင္ဆန္႔တဲ႔သူတစ္ေယာက္ၿဖစ္ဖုိ႔ဆုိတာ လြယ္ကူသည္ေတာ႔မဟုတ္ပါ။ သုိ႔ဆုိပါလွ်င္ ဘာေတြေဆာင္ရန္၊ေရွာင္ရန္ လုိအပ္မည္နည္း။ အေရးၾကီးေသာအခ်က္ေတြထဲမွ တစ္ခုတင္ၿပပါမည္။ “နားေတြကုိအရင္ဆုံးအလုပ္လုပ္ပါ” ဟုအၾကံေပးလုိပါသည္။

တစ္ကယ္တမ္းေတာ႔ ဒီအလုပ္က လြယ္ကူလွသည္မဟုတ္ပါ။ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ကုိယ္ကသာေၿပာခ်င္ၾကၿပီး သူမ်ားေၿပာတာနားေထာင္ဖုိ႔ ဝါသနာနည္းၾကသည္။ ဆုံတာနဲ႔ အလုအယက္ေၿပာၾကတာမ်ားပါတယ္။ မိတ္ေဆြၾကဳံဖူးပါလိမ္႔မယ္။ တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ (သုိ႔) တစ္ဖြဲ႔နဲ႔တစ္ဖြဲ႔ ၿငင္းၾကခုန္ၾကသည္။ အခ်ိဳ႕တစ္ဝက္ လူစုံၿပီဆုိတာနဲ႔ လူမုိက္ဂုဏ္ေဖာ္ခ်င္ၾကသည္။ အခ်ိဳ႕တစ္ဝက္ မရွိတာကုိရွိဟန္ၿပၿပီး ဟန္လုပ္ခ်င္ၾကသည္။ ဘာရယ္ညာရယ္ေတာ႔မဟုတ္။ လူရွိန္ေစခ်င္တဲ႔သေဘာပါေပ။ ေနာက္ဆက္တြဲ အက်ဳိးဆက္ကေတာ႔ ရွိတဲ႔ဂုဏ္သိကၡာတစ္ခ်ဳိ႕သာပဲ႔ပါသြားတတ္ပါ၏..ေကာင္းက်ဳိးမေပးပါေခ်။

လူမွာ နားႏွစ္ဖက္ပါၿပီး ပါးစပ္တစ္ေပါက္သာပါေပမဲ႔ နားေတြကုိသိပ္ၿပီးအသုံးမခ်ခ်င္ၾကပါဘူး။ ပါးစပ္ကုိသာ အလုိလိုက္ၾကတာမ်ားပါ၏။ ကုိယ္ကသာေၿပာခ်င္ၿပီး သူမ်ားေၿပာတာ စိတ္ဝင္တစ္စားနားေထာင္ မေပးတတ္တဲ႔သူေတြဟာ လူခ်စ္လူခင္နည္းတတ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ အေမရိကန္ အင္ဒီးယန္းေတြရဲ႕စကားပုံေလးတစ္ခုဟာ အေတာ္သေဘာက်စရာေကာင္းပါတယ္။ “နားရြက္ေတြကုိအလုပ္ေပးပါ..မဟုတ္ရင္..လွ်ာ..က နားရြက္ေတြကုိပိတ္ဆုိ႔ပစ္လိမ္႔မယ္” တဲ႔။

အတိအက်ေၿပာရမယ္ဆုိရင္ “ပထမဆုံး သူမ်ားကုိနားလည္ေအာင္ၾကဳိးစားပါ။ ကုိယ္႔ကုိလဲ သူမ်ားကနားလည္ႏူိင္ပါေစ” ( Seek first to understand, Them to be understood ) ေပါ႔။ အရင္ဆုံးနားေထာင္၊ ၿပီးမွေၿပာစရာရွိတာေၿပာဆုိတဲ႔သေဘာပါ။ နားေတြကုိ ေကာင္းေကာင္းအသုံးခ်တတ္ဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္။

(၂)
ကၽြန္ေတာ္ ရင္ဘတ္ထဲမွာသိမ္းထားတာေတြမ်ားလာတဲ႔အခါ ကၽြန္ေတာ္႔ရဲ႕အမဝမ္းကြဲတစ္ေယာက္ဆီမွာ ရင္ဖြင္႔ေလ႔ရွိပါတယ္။ အဲဒီေန႔က အမဆီသြားၿဖစ္တယ္။ အမက သေဘာေကာင္းတယ္။ စကားလဲမမ်ားဘူး။ ကၽြန္ေတာ္ေၿပာသမွ်ကုိ စိတ္ဝင္စားစြာ နားေထာင္ေပးတတ္တယ္။ အမဆီမွာ လဖက္သုပ္နဲ႔အၾကမ္းေရေသာက္ရင္း စကားေၿပာၾကတာေပါ႔။ ကၽြန္ေတာ္ကခ်ည္းေၿပာတာပါ။ ရင္ထဲက မေက်နပ္ခ်က္ေတြ အားရပါးရသြန္ခ်ပစ္လုိက္တယ္။ အမက နားေထာင္ရင္းမ်က္လုံးရြဲၾကီးနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္႔ကုိေငးေနတယ္။ တစ္ခါတစ္ခါ ႏွစ္သိမ္႔စကားဆုိတယ္။ မ်ားေသာအားၿဖင္႔ေတာ႔ ဘာမွမေၿပာပဲ နားေထာင္ေပးပါတယ္။ ဒီလုိနဲ႔ ႏွစ္နာရီေလာက္လဲၾကာေရာ။ ကၽြန္ေတာ္လဲေမာလွၿပီ။ ဒီေတာ႔မွ အမက ခုလုိေၿပာပါတယ္။

“တစ္ခါတစ္ေလ နားေထာင္ၾကည္႔ပါလား ေမာင္ေလး..ေၿပာတဲ႔လူရဲ႕စိတ္ထဲမွာ ဘာေတြရွိမလဲစဥ္းစားရင္းနားေထာင္..သိပ္စိတ္ဝင္စားဖုိ႔ေကာင္းတာပဲ” တဲ႔။

 ကၽြန္ေတာ္႔ရဲ႔႕အိမ္ၿပန္လမ္းမွာ အမရဲ႕ စကားသံကပ္ပါလာခဲ႔ပါတယ္။ အမေၿပာတဲ႔အတုိင္း ၾကဳိးစားၾကည္႔ပါတယ္။ ပထမေတာ႔ မလြယ္လွပါဘူး။ လူေတြ႕တာနဲ႔ ကုိယ္ကစေၿပာခ်င္တာ ပါးစပ္ကုိရြလုိ႔။ ေနာက္ေတာ႔ တစ္ၿဖည္းၿဖည္းအက်င္႔ရလာပါတယ္။ တစ္ဘက္လူရဲ႕ရင္ထဲကုိ ထုိးေဖာက္ၾကည္႔တတ္လာပါတယ္။ မွန္လုိက္တာ။ သိပ္ကုိစိတ္ဝင္စားဖုိ႔ေကာင္းတာပဲ။ တစ္ဘက္လူရဲ႕ခံစားခ်က္ေတြကုိ နားလည္လာတဲ႔အခါ ကၽြန္ေတာ္ ဆက္ဆံေရးတုိးတက္လာပါတယ္။ လူခ်စ္လူခင္လဲ မ်ားလာခဲ႔ပါတယ္။ နားေထာင္ၿခင္းရဲ႕ အက်ဳိးေက်းဇူးေတြေပါ႔။

 “နားေထာင္တာမ်ားခက္တာမွတ္” လုိ႔ ဆုိၿပီး ေစာဒက တက္ခ်င္တက္ၾကပါလိမ္႔မယ္။ နားရြက္ပါတုိင္း နားေထာင္တတ္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ ေၿပာတဲ႔သူကေၿပာေနေပမဲ႔ နားေထာင္သူက ဘာမွမၾကားဘူး။ သူ႔စိတ္က တစ္ၿခားစၾကဝဠာဆီ ေရာက္ေနတာကုိး။ သာမန္ၾကည္႔လုိက္ရင္ နားေထာင္ေနသလုိပါပဲ။ တစ္ကယ္ေတာ႔ နားေထာင္ခ်င္ေယာင္ေဆာင္ေနတာပါ။ စကားစၿပတ္သြားရင္ “ဟုတ္တာေပါ႔”၊ “အင္း..ဟုတ္တယ္ေနာ္”၊ စသၿဖင္႔ ခပ္တည္တည္နဲ႔ ဝင္ေထာက္တတ္ေသးတယ္။ “ေစာေစာက ငါဘာေၿပာလုိက္သလဲ” လုိ႔သာ သူ႔ကုိေမးၾကည္႔။ အဲဒီလူ ဘာမွၿပန္ေၿပာႏူိင္မွာမဟုတ္ဘူး။ ၾကာေတာမွာ ရြာတဲ႔မုိးလုိ စုိခ်င္တဲ႔ေနရာစုိ မစုိခ်င္တဲ႔ေနရာမစုိ ဆုိသလုိေပါ႔။ သူအာရုံက်တဲ႔ အပုိင္းေလးပဲၾကားရတယ္။ ဒါမ်ဳိးလဲရွိတတ္ရဲ႔။

 ၾကည္႔မွန္တစ္ခ်ပ္ဟာ ဘယ္လုိတုန္႔ၿပန္တတ္ပါသလဲ။ အားလုံးသိၾကပါတယ္။ မွန္ၾကည္႔လုိက္ရင္ “လွလုိက္တာ” (ဒါမွမဟုတ္) “အက်ည္းတန္လုိက္တာ” လုိ႔ မွန္ကစီရင္ခ်က္မခ်ဘူး။ “ၿပဳံးလုိက္” ၊ “ေခါင္းေလးေမာ႔လုိက္” လုိ႔လဲ အၾကံမေပးဘူး။ မွန္ရဲ႔အလုပ္က အရွိကုိအရွိတုိင္း ေရာင္ၿပန္ဟပ္ေပးတာပါ။ အဲဒီလုိပဲ နားေထာင္ရာမွာလဲ မွန္လုိက်င္႔ဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္။ ဆုိလုိတာက ေၿပာသူရဲ႕ ခံစားမႈကုိ တူညီတဲ႔ ခံစားမႈနဲ႔ ေရာင္ၿပန္ဟပ္ေပးဖုိ႔ ၿဖစ္ပါတယ္။ ဒါဆုိရင္ အတြင္းက်က် ဆက္သြယ္ႏူိင္ဖုိ႔ လမ္းပြင္႔သြားပါလိမ္႔မယ္။

ေနာက္ထပ္အေရးၾကီးတာတစ္ခုကေတာ႔ ေနရာတစ္ကာ ၿမဳံစိၿမဳံစပ္ မလုပ္မိဖုိ႔ပါ။ ရင္ထဲကမေက်နပ္ခ်က္ေတြ စုိးရိမ္ေသာကေတြ သံသယေတြကုိ ၾကာရွည္ၾကာေမာ မ်ဳိသိပ္ထားတာမ်ဳိးဟာ စိတ္က်န္းမာေရးကုိ ထိခုိက္ေစပါတယ္။ ဖြင္႔ထုတ္မပစ္တဲ႔ ခံစားမႈဆုိတာ ဘယ္ေတာ႔မွ ေသဆုံးတယ္မရွိပါဘူး။ ေနၿမင္႔ေလ အရႈဳးရင္႔ေလဆုိသလုိပဲ တစ္ၿဖည္းၿဖည္းအစုိင္အခဲ ၿဖစ္လာၿပီး ဆုိးဆုိးဝါးဝါး ပုံသ႑န္ေတြနဲ႔ အခ်ိန္မေရြးကန္ထြက္တတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ ကုိယ္႔ကုိကုိယ္ နားလည္ေအာင္ၾကဳိးစားဖုိ႔ လုိအပ္သလုိ၊ သူမ်ားက ကုိယ္႔ကုိနားလည္ဖုိ႔ လုံေလာက္ေအာင္ပြင္႔လင္းဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္။

လူမႈေဗဒပညာရွင္ေတြက လူ႕အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခု အဓြန္႔ရွည္ တည္တံ႔ႏူိင္ဖုိ႔ “ယုံၾကည္မႈဝင္ရုိး” က အေရးၾကီးဆုံးလုိ႔ ဆုိစမွတ္ၿပဳၾကပါတယ္။ ယုံၾကည္မႈဝင္ရုိး တည္ေဆာက္ဖုိ႔အတြက္ မရွိမၿဖစ္ လုိအပ္ခ်က္ကေတာ႔ “နားလည္မႈ” ပါ။ အၿပန္အလွန္ နားလည္မႈအရယူဖုိ႔အတြက္ဆုိရင္ေတာ႔ “နားေတြကုိစြင္႔ထားဖုိ႔..လုိအပ္သလုိ..ရင္တံခါးကုိလဲ..ဖြင္႔ထားဖုိ႔ လုိအပ္ပါလိမ္႔မယ္”...

 ဆရာၿဂဳိလ္သား
(“နားရြက္ႏွစ္ဖက္နဲ႔ပါးစပ္တစ္ေပါက္” ေဆာင္းပါးမွေကာက္ႏွုတ္ခ်က္)