...... သမိုင္းထဲက ဥတၱရ.......

(ကခ်င္ျပည္က မေနာပြဲ)

.
မေနာပြဲသည္ ျမန္မာျပည္ေျမာက္ပိုင္းရွိ ကခ်င္လူမ်ိဳး (ဂ်င္းေဖာ) တို႔၏ ရိုးရာယဥ္ေက်းမႈ႔ ပြဲေတာ္တစ္ခုျဖစ္သည္။

မေနာဟူသည္မွာ ယခင္က နတ္ကိုးကြယ္သူတို႔အဖို႔ မဒိုင္နတ္ကို ပူေဇာ္ပသေသာ နတ္ပြဲႀကီးျဖစ္ၿပီး ကခ်င္လူမ်ဳိးတို႔ ဘိုးေဘးဘီဘင္လက္ထက္က အစျပဳ၍ ေကာင္းကင္ႏွင့္ ေျမႀကီး၊ စၾကဝဠာ တစ္ခုလုံးကို ဖန္ဆင္းကာ အရာခပ္သိမ္းတို႔ကို ထိန္းေက်ာင္းေပးေသာ ဖန္ဆင္းရွင္တစ္ပါး ရွိသည္ကို ယုံၾကည္ၾကသည္။

ဥစၥာပစၥည္း တိုးပြားေစရန္၊ ဆန္ေရစပါး ေပါမ်ားရန္၊ ေရာဂါဘယ ကင္းေဝး၍ က်န္းမာေစေၾကာင္း ဆုမြန္ေကာင္းေတာင္းရန္ မဒိုင္နတ္ကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ပူေဇာ္ပသခဲ့ၾကေသာ္လည္း ေနာက္ပိုင္းတြင္ လူေနမႈ အဆင့္အတန္း တိုးတက္ေျပာင္းလဲကာ ကိုးကြယ္သည့္ ဘာသာအယူအဆမ်ားေၾကာင့္ မဒိုင္နတ္ကို ပူေဇာ္ပသသည့္ ပြဲမဟုတ္ေတာ့ဘဲ ႐ိုးရာယဥ္ေက်းမႈ ပြဲေတာ္အျဖစ္ ေျပာင္းလဲ က်င္းပလာၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ဖိ႐ိုးဖလာ နတ္ကိုးကြယ္သူမ်ားက မဒိုင္နတ္ ပူေဇာ္ပသ၍ ကျပေနၾကဆဲ ျဖစ္သည္။

ေရွးအယူအဆအရ နတ္တို႔ကို ယံုၾကည္ကိုးကြယ္ၾကသည္႔အေလွ်ာက္ မေနာပြဲသည္လည္း ရိုးရာနတ္တို႔ကို ပူေဇာ္ဆုေတာင္းသည္႔ အေနႏွင္႔ ႏွစ္စဥ္က်င္းပေသာ နာမည္ေက်ာ္ပြဲေတာ္တစ္ခုလည္း ျဖစ္သည္။
.
ယခင္က မေနာပြဲကို ဒူ၀ါးႀကီးမ်ားကသာ ႀကီးမႈးက်င္းပေပးခဲ႔ၿပီး ကုန္က်စရိတ္ႀကီးျမင္႔လာမႈ႔ႏွင္႔အတူ ယခုအခါ ကခ်င္ျပည္နယ္အစိုးရက ဦးေဆာင္က်င္းပေပးလွ်က္ရွိသည္။ ယခင္ကပူတာအိုတြင္ က်င္းပေသာ္လည္း ယခုအခါ ျမစ္ႀကီးမားၿမိဳ႕ရွိ မေနာကြင္းတြင္ က်င္းပသည္။ ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ မေနာပြဲအျပင္ ေကာက္သစ္စားပြဲ၊ အိမ္သစ္တက္ပြဲ၊ နတ္ပူေဇာ္ပြဲ စသည္႔ပြဲလမ္းသဘင္မ်ားကိုလည္း က်င္းပေလ႔ရွိၾကသည္။

ကခ်င္လူမ်ိဳးတို႔ျပဳလုပ္ၾကသည့္ပြဲမ်ားအနက္ အၾကီးက်ယ္ဆံုး၊အခမ္းနားဆံုး၊
ေရွးအက်ဆံုး၊ပြဲၾကိီးျဖစ္ေသာမေနာပြဲေတာ္ၾကီးကို ဇန္န၀ါရီလ (၅)ရက္ေန႔
တြင္ စတင္ က်င္းပေလ့ ရွိၾကသည္။

ေကာက္သစ္စား အိမ္သစ္တက္ပြဲမ်ားကို ႏွစ္ရက္ သံုးရက္သာျပဳလုပ္ၾက
ေသာ္လည္း မေနာပြဲကို အနည္းဆံုး ေလးရက္မွ ရွစ္ရက္အထိ အႀကီးအက်ယ္က်င္းပေလ့ရွိသည္။

မေနာအကသည္ မဒိုင္နတ္ (ေကာင္းကင္နတ္) ကိုပူေဇာ္ေသာ အကျဖစ္ၿပီး ဘုိးေဘး၊ ဘီဘင္ အဆက္ဆက္ မဒိုင္နတ္ကို ကိုးကြယ္သူတုိင္းက်င္းပႏုိင္သည္။

မေနာပြဲက်င္းပရန္ ကုန္က်စရိတ္မွာ ႀကီးလြန္း၍ သာမန္ လူမ်ားအျပင္ ဒူ၀ါ
မ်ားပင္လွ်င္ က်င္းပရန္ အခက္အခဲမ်ား ရွိၿပီး ေရွးအခါ ဒူ၀ါႀကီးမ်ားက မိမိအုပ္ခ်ဳပ္သည့္ သက္ဆုိင္ရာနယ္ေျမ အလုိက္ က်င္းပေလ့ရွိကာ
မေနာပြဲႀကီး ႀကီးႀကီးက်ယ္က်ယ္ က်င္းပေပးႏုိင္ျခင္း မရွိေသာ ဒူ၀ါမ်ားကို
အုပ္ခ်ဳပ္ခံ နယ္သူနယ္သားမ်ားက အၾကည္ညိဳယုတ္ေလ်ာ့ကာ ဒူ၀ါ၏ အာဏာ မွာလည္း ေမွးမွိန္ သြားတတ္သည္။

ထုိ႔ေၾကာင့္ဒူ၀ါမ်ားကလည္း မေနာပြဲက်င္းပေပးႏုိင္ရန္ ႏွစ္ခ်ီ၍ ျပင္ဆင္ၾကသည္။ ဒူ၀ါမ်ားအေနႏွင့္လည္းမိမိအုပ္ခ်ဳပ္သည့္ နယ္ေျမမွ လူမ်ဳိးေပါင္းစံု ၊ အႏြယ္ေပါင္းစံုကို တစ္စုတစ္ေ၀းတည္း ေတြ႕ျမင့္ရသည့္အျပင္ ၎တုိ႔၏
သေဘာထားကိုပါ အနီးကပ္ေလ့လာႏုိင္ေသာေၾကာင့္ ၊ စည္း႐ံုးေရးတြင္ မ်ားစြာအေထာက္အကူျဖစ္သည္၊

ႏွစ္စဥ္က်င္းပလွ်က္ရွိေသာ မေနာပြဲမ်ားကို တစ္ႏွစ္တစ္ခါသာ က်င္းပရမည္ဟု သတ္မွတ္ခ်က္မရွိေပ။ထုိနယ္ေျမကို အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ဒူ၀ါက လုပ္သင့္
သည္ဟု ယူဆပါက အခ်ိန္ အခါအလုိက္ က်င္းပၾကသည္။ မေနာ အကကို
နတ္မင္းမ်ားက စတင္ကၾကသည္ဟု သိရသည္။

ထုိအကကို ေကာင္းကင္ ယံတြင္ ပ်ံသန္း က်က္စား လ်က္ရွိေသာ ငွက္မ်ားက ေလ့လာခြင့္ရရွိခဲ့သည္။ ထုိအကကို တတ္ေျမာက္ေသာအခါ ငွက္တုိ႔က မေနာအက ကိုစနစ္တက်ကျပ၍ ေညာင္သီးစား၍အကအေၾကာင္းေျပာဆုိ
သည္ကိုငွက္စကားနားလည္ေသာ လူသား မာဒိန္ေယာ္က ျမင္ေတြ႕ၾကားသိရၿပီးေနာက္ လူတို႔ တစ္စတစ္စတတ္ေျမာက္လာၾကသည္ဟု ေရွးလူႀကီးမ်ား ကဆုိသည္။

ငွက္တုိ႔ မေနာကသည့္ပြဲတြင္ ေအာက္ခ်င္းငွက္ ကမေနာရွင္ျဖစ္၍မေနာတုိင္၏ ေအာက္ေျခ ဘက္တြင္ေအာက္ခ်င္းတုိင္ကို ထြင္းထုထားျခင္းျဖစ္သည္။ မေနာ အကကို ဦးေဆာင္သူ ႏွစ္ဦးက ေရွ႕မွ ကျပၾကသည္။ ကကြက္ေျပာင္းေသာအခါ ေနာက္မွ လုိက္ကေန သူမ်ားကလည္း ၎တို႔အတုိင္း ေျပာင္းလဲကၾကသည္။

ကကြက္အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိရာ က်င္းပသည့္ မေနာအလိုက္ ကကြက္ပံုစံမ်ား ကြဲျပားသည္။
မေနာပြဲကိုႏွစ္စဥ္ ဇန္န၀ါရီလ ၆ ရက္မွ ၁၁ ရက္အတြင္း က်င္းပၾကျခင္းျဖစ္ကာ
အဓိကအားျဖင္႔ မေနာပြဲ(၅)မ်ိဳး ရွိသည္။

(၁) ဆြတ္မေနာ(Sut Manau) ။ ။ ဥစၥာပစၥည္းတုိးပြားၾကြယ္၀ရန္၊မိတ္ေဆြ သဂၤဟအသစ္ဖြဲ႕ရန္၊ မိမိကိုရန္ၿငိႇဳး၊ မနာလုိ၀န္တုိသူရွိ၊ မရွိ၊ အေၾကးေပးရန္ ရွိ၊ မရွိ၊ စံုစမ္းသည့္မေနာ။

(၂) မဒန္မေနာ(Pandang Manau)။ ။ စစ္ပြဲႏုိင္ရန္ ေအာင္ပြဲခံသည့္ပြဲခံမေနာ။

(၃) ဂ်ဴမေနာ(Ju Manau) ။ ။ သားသမီးထြန္းကားျခင္း မရွိသည့္အခါ၊အိမ္ရွိအိမ္သူအိမ္သားမ်ားနာမက်န္းျဖစ္သည့္အခါ၊ ဘုိးဘြားမ်ား(သက္ႀကီးရြယ္အုိ) ေသဆံုး၍ အသုဘ အခမ္းအနားအငွားၿပီးစီးခ်ိန္တြင္ က်င္းပသည့္မေနာ။

(၄) ကြန္ရန္မေနာ( Gumaran Manau) ။ ။ အိမ္သားမ်ား၊နယ္ေျမသစ္ထူေထာင္ခ်ိန္( သို႔) အုိးအိမ္သစ္ထူေထာင္ခ်ိန္တြင္မဒိုင္နတ္ကိုခြဲေ၀
ပင့္ေဆာင္သည့္အေနႏွင့္ကသည့္မေနာ။

(၅) ရွဒစ္ေဖာ့မေနာ (Shadip Hpaw Manau)။ ။
ခြဲေ၀ယူေဆာင္လာသည့္ မဒိုင္နတ္ကိုေနရာ
ျပျခင္းႏွင့္ နယ္ေျမသစ္ရွိ မေကာင္း ဆိုး၀ါးမ်ားကို ႏွင္ထုတ္ရန္ ျပဳလုပ္သည့္ မေနာအျပင္ အခ်ိန္အခါအလိုက္မေနာရွင္တို႔ ျပဳလုပ္သည့္မေနာ။

အျခားေသာ မေနာအမ်ိဳးအစားမ်ားမွာ.....

(၆) ထိန္ထန္မေနာ (Hting HtangManau)။
မေနာရွင္က သာမန္ မေနာပြဲထက္ ပိုမိုၾကာရွည္ေအာင္
က်င္းပသည့္မေနာ။

(၇) နိန္ထန္မေနာ (Ninghtan Manau)။ ။ စစ္ထြက္မေနာျဖစ္သည္။
ဓါး၊ လွံ၊ ေလး၊ ေသနတ္တို႔ကိုင္ေဆာင္ရန္ ရဲစိတ္၊ ရဲမာန္တက္ၾကြေစရန္
ကခုန္ၾကသည္။ စစ္သည္အင္အားစုေဆာင္းသည့္
မေနာျဖစ္ျပီး စစ္ေၾကညာသည့္သေဘာလည္းပါသည္။

(၈) ထိန္ရမ္းမေနာ (Hting Ram Manau)။ ။ရန္ေျပ၊မာန္ေျပမေနာ။
ညီအစ္ကိုမ်ိဳး၊ေယာကၡမမ်ိဳး၊သမက္မ်ိဳး အၾကား မေက်မလည္သံသယ၀င္ တင္းမာမႈမ်ားရွိပါကေဆြးေႏြးညႇိႏိႈင္းရန္ကသည့္မေနာ
ထို ့ျပင္ေနာ္ယင္မေနာ၊ ဒိန္ေရွာ္န္မေနာ၊ ဖရင္ေရာ့ဒ္ မေနာ အစရွိသျဖင့္ မေနာအမ်ိဳးမ်ိဳးရွိၾကသည္။

ျမစ္ႀကီးနားၿမဳိ႕ စီတာပူမေနာကြင္း အလယ္တြင္ တည္ရွိေနေသာ မေနာတိုင္မ်ားထဲမွ အလယ္ဗဟို တိုင္ႏွစ္တိုင္မွာ အမတိုင္မွာ ျဖစ္၍ (Dung Yi) ျဖစ္၍ ယင္းတိုင္မ်ားႏွင့္ ယွဥ္ကာ ေဘးတစ္ဖက္ တစ္ခ်က္စီတြင္ စိုက္ထူထားေသာ တိုင္ႏွစ္တိုင္မွာ အဖိုတိုင္မ်ား (Dung La) ျဖစ္ၿပီး တျခားတိုင္အတိုတို႔ကို ဒုံႏြယ္ (Dung Noi) ဟု ေခၚဆိုသည္။

မေနာတိုင္မ်ားကို ေအာက္ေျခတြင္ ကန္႔လန္ျဖတ္ထားေသာ တိုင္မ်ားကို ဒုံၿဗဲ (Dung Bye) သို႔မဟုတ္ ဒုံေတာ္ (Dung Tawn) ဟု ေခၚၿပီး ေအာက္တြင္ ေအာက္ခ်င္းငွက္ ဦးေခါင္းႏွင့္ အၿမီးကို ထြင္းလုပ္ ထားသည္မွာ ငွက္မ်ားေညာင္သီးစား၍ မေနာပြဲ က်င္းပခဲ့စဥ္က ေအာက္ခ်င္းငွက္သည္ မေနာရွင္အျဖစ္ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

မေနာကရာတြင္ ဂြမ္ဒု႐ုေခၚ ႀကိမ္ျဖင့္ရက္လုပ္ထားေသာ ဦးထုပ္ကိုေဆာင္းလ်က္ နဂါး႐ုပ္ပါေသာ ဝတ္စုံမ်ား ဝတ္ဆင္ထားၾကေသာ ဓားကိုင္ေဆာင္သူတစ္ဦးႏွင့္ သစ္႐ြက္ျဖင့္ ထုပ္ထားေသာ သုံးေျမႇာင့္ပုံ သစ္သားေခ်ာင္းကို ကိုင္ေဆာင္ထားေသာ မေနာအက ဦးေဆာင္သူႏွစ္ဦး ေနာက္တြင္ လူေပါင္းေထာင္ခ်ီ ေသာင္းခ်ီကၾကသည္။

ယင္းမေနာတိုင္မ်ားမွာ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္အေစာပိုင္း ကာလက သစ္သားတိုင္မ်ားျဖစ္ၿပီး အစိုးရႏွင့္ ေကအိုင္အိုတို႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲျပဳလုပ္ၿပီးသည့္ ကာလတြင္ အဆိုပါမေနာတိုင္မ်ားကို ကြန္ကရစ္တိုင္မ်ားအျဖစ္ ေျပာင္းလဲခဲ့သည့္အျပင္ မဂြၽယ္ခန္းမတို႔ကို တည္ေဆာက္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

ယင္းမေနာကြင္းသည္ ၁၉၄၆ ခုႏွစ္က ဂ်ပန္တို႔ကို ေအာင္ျမင္စြာ တိုက္ထုတ္ႏိုင္ခဲ့ေသာ အထိမ္းအမွတ္ အျဖစ္ ပဒန္မေနာပြဲအျဖစ္ စတင္က်င္းပခဲ့ၿပီး ျပည္မမွ ဗမာကိုယ္စားလွယ္မ်ားပါ တက္ေရာက္ အားေပးခဲ့သည့္အတြက္ ကခ်င္ဗမာ ခ်စ္ၿမဲေစခဲ့သည္ဟု သမိုင္းမ်ားက ဆိုခဲ့သည္။

မေနာကြင္းဝင္ေပါက္တြင္ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္မ်ားကို တိုက္ ထုတ္ခဲ့ကာ လြတ္လပ္ေရးရေအာင္ ႀကဳိးပမ္းခဲ့သည့္ ကခ်င္လူမ်ဳိးေခါင္ေဆာင္ ဖုန္ကန္ဒူဝါႏွင့္ ဗိုလ္ဖိုးေစာတို႔၏ ႐ုပ္တုမ်ားက အသက္ဝင္ေနၿပီး ကခ်င္မေနာတိုင္မ်ားႏွင့္ ဆင္စြယ္ပုံသဏၭာန္ အလွဆင္ထားသည္မွာ ဗိသုကာ ေျမာက္လွသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရး ရခဲ့ၿပီးေနာက္ ေျခာက္ရက္အၾကာ ၁၉၄၈ ဇန္နဝါရီ ၁၀ ရက္ေန႔တြင္ ကခ်င္ ျပည္နယ္ေန႔အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့ၿပီး မေနာပြဲအျဖစ္ က်င္းပခဲ့ရာ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ပထမဆုံး ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ စဝ္ေရႊသိုက္ တက္ေရာက္ခဲ့သည့္အျပင္ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ ဦးဘဦး၊ ႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတ မန္းဝင္းေမာင္တို႔ ေခတ္အဆက္ဆက္ တက္ေရာက္ခဲ့သည္။

....................................................

....................................................