World....
I can't sleep untill now.
I would like to say that I have little thought.
Nothing can be more valuable than our friendship.
world..
Do you know ? It's nothing more than you.
Hopefully...

မၾကာမီ က်ေရာက္ေတာ့မည့္ ျမန္မာ့ရိုးရာ အတာသၾကၤန္ ပြဲေတာ္တြင္ ျမစ္ၾကီးနားျမိဳ ့တြင္ လမ္းေလ်ွာက္

သၾကၤန္ကို ထည့္သြင္းက်င္းပသြားမည္ျဖစ္ျပီး ျမန္မာ့ရိုးရာ ပုသိမ္ထီးမ်ားျဖင့္ ေဇာ္ဂ်ြန္းလမ္း ျမိဳ ့နယ္စည္ပင္

သာယာေရး ေကာ္မီတီ ရံုးအနီးမွ ျပည္သူ ့အားကစားကြင္းအထိ 

လမ္းတစ္ေလ်ွာက္ အလွဆင္သြားမည္ျဖစ္သည္။

ကခ်င္ေျမကိုသြားမယ္။

ဓါတ္ပံု - စည္သူ (ျမစ္ၾကီးနား)၊ ရဲလြင္

April 5, 2018

(တစ္စစီ ကစဥ့္ကလ်ား ျဖစ္ေနတာေတြ ျပန္စုထားျခင္းပါ)

World.....
I've no choice to get from you, what ever you give.
Every choice you make , It has an end result.
The result which is as the same as before starting point too.
Even when I'm trying not to cry and the tears are blurring my vision.
World....
I'll have to smile and I've adorable to keep it.

world.....
what do I do to make a friendship?
Pls.. allow me to make friend with you.
Really...! I do not wear the stupid mask that's my promise.
and trying to be a match for you.
world...
Pls..Try to allow me.

World.....
What about your answer?
You can do this.
Sail away..?
Let me show somethings on somewhere.
I hope......

Sail away...?

World....!
Believe...
There is no insult to you.
It's only uncertainties about knowing.
I can say that everyone gave only knotty image to me , in that time.
It's more difficult than better should to be.
world (sis:)...
believe.....
Trust....
Smile....
............
............
............
............
World....
Whatever I'll always be true to you and
I'll keep bonding as my world on friendship.
...............
...............
(ေျပာခ်င္ခဲ့တဲ့စကားေတြ နားလည္ေစခ်င္ပါတယ္)

 

Every life has goes on and on.
We all take different paths in life.
But no matter where we go, we take a little of each other every where.
world..
We should share ourselves the great suffering,
not only great joy but also great pain.
I always give you this to take with you.
If nothing remains as it was, We can begin again with pure joy in the uprooting.
I would like to see you like this too.
Don't keep quiet, whatever open and let to know it.
world...
I understand myself that I could not afford to lose you.
I'll attribute like treasure, whatever from you.
Don't let break our friendship.
May get cheerfulness life to both of you.

If people want something to be wrong about you,

They are going to be make things wrong.

That's why it's my belief to never try and prove anything to anymore.

...........................................

...........................................
Anyway, Now you belong a lot of companies better than me.
I'm a rubbish among your companies and for all.
It's good to leave away from you.

(ျမစ္ႀကီးနားျမိဳ.)

ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕သည္ ကခ်င္ျပည္နယ္၏ ၿမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေျမာက္ဖက္တြင္ရွိၿပီး ကခ်င္တိုင္းရင္းသားမ်ား၏ ၿမိဳ႕လည္း ျဖစ္သည္။

(သမိုင္းစဥ္)

ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕သည္ ယခင္ေၾကးနန္း႐ံုး သဲဆိပ္ႏွင့္ ဆုေတာင္းျပည့္ဘုရား တစ္ေလွ်ာက္ ယခင္ ဆနာေကာင္း၊ ႐ွမ္းတို႔အေခၚ ဆာယာကုန္း(သာယာကုန္း) ရြာငယ္ေလးမွ စတင္ေပၚေပါက္လာသည္ဟု ဆိုေပသည္။ “ဆာနာေကာင္း”( SaNaKawng)ဟု ေခၚတြင္ခဲ့ျခင္းမွာ “ဆာနာဒူ၀ါ”( SaNaDuWa)ေနထိုင္ခဲ့ေသာ ေနရာျဖစ္၍ ပုဂၢိဳလ္ကို အစြဲျပဳ၍ ေခၚေ၀ၚခဲ့ၾကသည္ဟုလည္း ယူဆၾကသည္။ ၿဗိတိသွ်တို႔ ဗန္းေမာ္၊ မိုးေကာင္းဘက္မွ စစ္ခ်ီ၀င္ေရာက္လာစဥ္ ၎ေနရာကို ႐ံုးစိုက္ စစ္စခန္းခ်ခဲ့၍ ဗိုလ္ကုန္းဟု ေခၚတြင္ ခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။

ယခင္က “အၾကဲ”(A Chye) အမည္ရွိ ကခ်င္အမ်ဳိးသားတစ္ဦး လယ္လုပ္ခဲ့ေသာ ေနရာကို “အၾကဲနာ”(A Chye Na)ဟုေခၚ႐ာမွ ျမစ္ႀကီးနားဟု တြင္လာေၾကာင္းလည္း အဆိုရွိသည္။ တစ္ခ်ိဳ႕ကလည္း ယခု “ဆုေတာင္းျပည့္ဘုရား” ယခင္ “ သာယာကုန္း” အေရွ႕ဘက္ ျမစ္ကမ္းသည္ ခဲတစ္ျပစ္စာမွ်သာ ရွိသည္။ ျမစ္ေၾကာင္းက်ဥ္းသည့္ ေနရာတြင္ တည္ထားေသာရြာ ျဖစ္သျဖင့္ “ျမစ္က်ဥ္းနား”ဟုေခၚရာမွ “ျမစ္ႀကီးနား”ဟု ေခၚတြင္လာေၾကာင္း အဆိုရွိၾကသည္။ တစ္ခ်ဳိ႕လူႀကီးမ်ားကလည္း ျမစ္ႀကီးနား တည္ေနရာတြင္ မွက္၊ ျခင္ အလြန္ထူေျပာၿပီး ကိုက္ခဲလြန္းေသာေၾကာင့္ “အၾကဲနာ”ဟု ေခၚရာမွ ျမစ္ႀကီးနားဟု တြင္လာသည္ဆိုသည္။ ယခင္ “သာယာကုန္း”အနီးတြင္ ဗန္းေမာ္ဘက္မွ ဆန္တက္လာေသာ ေလွသမၺာန္မ်ား နားရာအနီး ျမစ္အတြင္းရွိ သစ္ငုတ္၌ က်ီးငွက္မ်ားနားေလ့ရွိသျဖင့္ “က်ီးနား”ဟုေခၚရာမွ ျမစ္ႀကီးနား ျဖစ္လာသည္ဟုလည္း ဆိုသည္။

ျမစ္ႀကီးနားသည္ ျမန္မာဘုရင္မ်ား လက္ထက္ကတည္းက တည္ရွိခဲ့သည္။ ၁၈၉၂-ခုႏွစ္ မတိုင္မီက ရွမ္းျမန္မာရြာ မွ်သာျဖစ္၍ ျမစ္ႀကီးနားဟု ေခၚတြင္ခဲ့သည္မွာလည္း ျမစ္ႀကီးဧရာ၀တီနားတြင္ တည္ရွိေသာေၾကာင့္ဟု ဆိုသည္။ ၿဗိတိသွ်အစိုးရတို႔ သိမ္းပိုက္ၿပီးေနာက္ တျဖည္းျဖည္း အေရးပါလာ၍ အေရးပိုင္႐ံုးစိုက္ရာ ၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ၁၉၄၇-ခုႏွစ္ ႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ(၆)အရ ကခ်င္ေတာင္တန္းေဒသႏွင့္ ျမစ္ႀကီးနားခ႐ိုင္၊ ဗန္းေမာ္ခ႐ိုင္ တို႔ကို ေပါင္း၍ ကခ်င္ျပည္နယ္ အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့ရာ ျမစ္ႀကီးနားသည္ ျပည္နယ္ၿမိဳ႕ေတာ္အျဖစ္၎ ခ႐ိုင္္ၿမိဳ႕ေတာ္အျဖစ္၎ ျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။ 

(ေက်းရြာရပ္ကြက္)

- Thida (သီတာ)
- Aye Yar (ေအရာ)
- Myo Ma (ၿမိဳ႔မ)
- Min Yat (မင္းရပ္)
- N. Shan Su (ရွမ္းစု ေျမာက္)
- S. Shan Su (ရွမ္းစုေတာင္)
- Kachin Su (ကခ်င္စု)
- Kyun Pin Tha (ကၽြန္းပင္သာ)
- Aye Zay Di (ေအးေစတီ)
- Shwe Nyan Pin (ေရႊေညာင္ပင္)
- Du Ka Taun g (ဒူကေထာင္)
- Yan Gyi Aung (ရန္ႀကီးေအာင္)
- Myay Myint (ေျမျမင့္) (ယခင္က အုတ္က်င္း)
- Yu Za Na (ယူဇန)
- Myot Thit (ၿမိဳ႔သစ္)
- Aung Nan (ေအာင္နန္း)
- Kay Mar Thiri (ေခမာသီရိ) (ျမစ္ႀကီနားရဲ႕ ၀င္ဒါမီယာ)
- Shwe Set (ေရႊစက္)
- Man Kean (မန္ခိန္)
- Si Tar Pu (စီတာပူ)
- Tart Gong (တပ္ကုန္း)
- A Lae Gong (အလယ္ကုန္း)
- Rum Bu (ရမ္ဘူ) (ေဂၚရခါးေက်းရြာေလး)
- Myo Thit Kyi (ၿမိဳ႔သစ္ႀကီး)
- Nan Gwayt (နန္းေကြ႕)
- ေနာင္ခမ္းႀကီး
- ဂ်ာမိုင္ေဂါင္း
- ပိုးစာၿခံ
- က၀က္ခ
- ပလန (ျပန္လည္ထူေထာင္ေရး)
- ၅၀၃ ေလတပ္
- နပခ

(စိတ္၀င္စားဘြယ္ေနရာမ်ား)

- ျမစ္ဆံုေဒသ‎
- အင္ဂ်န္းယန္
- ေဂ်ာ္ဘြန္ေတာင္
- ကရိန္ေနာ္
- စီတာပူ
- မန္စီ
- ေရႊစက္
- က၀က္ခ

...... သမိုင္းထဲက ဥတၱရ.......

(ကခ်င္ျပည္က မေနာပြဲ)

.
မေနာပြဲသည္ ျမန္မာျပည္ေျမာက္ပိုင္းရွိ ကခ်င္လူမ်ိဳး (ဂ်င္းေဖာ) တို႔၏ ရိုးရာယဥ္ေက်းမႈ႔ ပြဲေတာ္တစ္ခုျဖစ္သည္။

မေနာဟူသည္မွာ ယခင္က နတ္ကိုးကြယ္သူတို႔အဖို႔ မဒိုင္နတ္ကို ပူေဇာ္ပသေသာ နတ္ပြဲႀကီးျဖစ္ၿပီး ကခ်င္လူမ်ဳိးတို႔ ဘိုးေဘးဘီဘင္လက္ထက္က အစျပဳ၍ ေကာင္းကင္ႏွင့္ ေျမႀကီး၊ စၾကဝဠာ တစ္ခုလုံးကို ဖန္ဆင္းကာ အရာခပ္သိမ္းတို႔ကို ထိန္းေက်ာင္းေပးေသာ ဖန္ဆင္းရွင္တစ္ပါး ရွိသည္ကို ယုံၾကည္ၾကသည္။

ဥစၥာပစၥည္း တိုးပြားေစရန္၊ ဆန္ေရစပါး ေပါမ်ားရန္၊ ေရာဂါဘယ ကင္းေဝး၍ က်န္းမာေစေၾကာင္း ဆုမြန္ေကာင္းေတာင္းရန္ မဒိုင္နတ္ကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ပူေဇာ္ပသခဲ့ၾကေသာ္လည္း ေနာက္ပိုင္းတြင္ လူေနမႈ အဆင့္အတန္း တိုးတက္ေျပာင္းလဲကာ ကိုးကြယ္သည့္ ဘာသာအယူအဆမ်ားေၾကာင့္ မဒိုင္နတ္ကို ပူေဇာ္ပသသည့္ ပြဲမဟုတ္ေတာ့ဘဲ ႐ိုးရာယဥ္ေက်းမႈ ပြဲေတာ္အျဖစ္ ေျပာင္းလဲ က်င္းပလာၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ဖိ႐ိုးဖလာ နတ္ကိုးကြယ္သူမ်ားက မဒိုင္နတ္ ပူေဇာ္ပသ၍ ကျပေနၾကဆဲ ျဖစ္သည္။

ေရွးအယူအဆအရ နတ္တို႔ကို ယံုၾကည္ကိုးကြယ္ၾကသည္႔အေလွ်ာက္ မေနာပြဲသည္လည္း ရိုးရာနတ္တို႔ကို ပူေဇာ္ဆုေတာင္းသည္႔ အေနႏွင္႔ ႏွစ္စဥ္က်င္းပေသာ နာမည္ေက်ာ္ပြဲေတာ္တစ္ခုလည္း ျဖစ္သည္။
.
ယခင္က မေနာပြဲကို ဒူ၀ါးႀကီးမ်ားကသာ ႀကီးမႈးက်င္းပေပးခဲ႔ၿပီး ကုန္က်စရိတ္ႀကီးျမင္႔လာမႈ႔ႏွင္႔အတူ ယခုအခါ ကခ်င္ျပည္နယ္အစိုးရက ဦးေဆာင္က်င္းပေပးလွ်က္ရွိသည္။ ယခင္ကပူတာအိုတြင္ က်င္းပေသာ္လည္း ယခုအခါ ျမစ္ႀကီးမားၿမိဳ႕ရွိ မေနာကြင္းတြင္ က်င္းပသည္။ ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ မေနာပြဲအျပင္ ေကာက္သစ္စားပြဲ၊ အိမ္သစ္တက္ပြဲ၊ နတ္ပူေဇာ္ပြဲ စသည္႔ပြဲလမ္းသဘင္မ်ားကိုလည္း က်င္းပေလ႔ရွိၾကသည္။

ကခ်င္လူမ်ိဳးတို႔ျပဳလုပ္ၾကသည့္ပြဲမ်ားအနက္ အၾကီးက်ယ္ဆံုး၊အခမ္းနားဆံုး၊
ေရွးအက်ဆံုး၊ပြဲၾကိီးျဖစ္ေသာမေနာပြဲေတာ္ၾကီးကို ဇန္န၀ါရီလ (၅)ရက္ေန႔
တြင္ စတင္ က်င္းပေလ့ ရွိၾကသည္။

ေကာက္သစ္စား အိမ္သစ္တက္ပြဲမ်ားကို ႏွစ္ရက္ သံုးရက္သာျပဳလုပ္ၾက
ေသာ္လည္း မေနာပြဲကို အနည္းဆံုး ေလးရက္မွ ရွစ္ရက္အထိ အႀကီးအက်ယ္က်င္းပေလ့ရွိသည္။

မေနာအကသည္ မဒိုင္နတ္ (ေကာင္းကင္နတ္) ကိုပူေဇာ္ေသာ အကျဖစ္ၿပီး ဘုိးေဘး၊ ဘီဘင္ အဆက္ဆက္ မဒိုင္နတ္ကို ကိုးကြယ္သူတုိင္းက်င္းပႏုိင္သည္။

မေနာပြဲက်င္းပရန္ ကုန္က်စရိတ္မွာ ႀကီးလြန္း၍ သာမန္ လူမ်ားအျပင္ ဒူ၀ါ
မ်ားပင္လွ်င္ က်င္းပရန္ အခက္အခဲမ်ား ရွိၿပီး ေရွးအခါ ဒူ၀ါႀကီးမ်ားက မိမိအုပ္ခ်ဳပ္သည့္ သက္ဆုိင္ရာနယ္ေျမ အလုိက္ က်င္းပေလ့ရွိကာ
မေနာပြဲႀကီး ႀကီးႀကီးက်ယ္က်ယ္ က်င္းပေပးႏုိင္ျခင္း မရွိေသာ ဒူ၀ါမ်ားကို
အုပ္ခ်ဳပ္ခံ နယ္သူနယ္သားမ်ားက အၾကည္ညိဳယုတ္ေလ်ာ့ကာ ဒူ၀ါ၏ အာဏာ မွာလည္း ေမွးမွိန္ သြားတတ္သည္။

ထုိ႔ေၾကာင့္ဒူ၀ါမ်ားကလည္း မေနာပြဲက်င္းပေပးႏုိင္ရန္ ႏွစ္ခ်ီ၍ ျပင္ဆင္ၾကသည္။ ဒူ၀ါမ်ားအေနႏွင့္လည္းမိမိအုပ္ခ်ဳပ္သည့္ နယ္ေျမမွ လူမ်ဳိးေပါင္းစံု ၊ အႏြယ္ေပါင္းစံုကို တစ္စုတစ္ေ၀းတည္း ေတြ႕ျမင့္ရသည့္အျပင္ ၎တုိ႔၏
သေဘာထားကိုပါ အနီးကပ္ေလ့လာႏုိင္ေသာေၾကာင့္ ၊ စည္း႐ံုးေရးတြင္ မ်ားစြာအေထာက္အကူျဖစ္သည္၊

ႏွစ္စဥ္က်င္းပလွ်က္ရွိေသာ မေနာပြဲမ်ားကို တစ္ႏွစ္တစ္ခါသာ က်င္းပရမည္ဟု သတ္မွတ္ခ်က္မရွိေပ။ထုိနယ္ေျမကို အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ဒူ၀ါက လုပ္သင့္
သည္ဟု ယူဆပါက အခ်ိန္ အခါအလုိက္ က်င္းပၾကသည္။ မေနာ အကကို
နတ္မင္းမ်ားက စတင္ကၾကသည္ဟု သိရသည္။

ထုိအကကို ေကာင္းကင္ ယံတြင္ ပ်ံသန္း က်က္စား လ်က္ရွိေသာ ငွက္မ်ားက ေလ့လာခြင့္ရရွိခဲ့သည္။ ထုိအကကို တတ္ေျမာက္ေသာအခါ ငွက္တုိ႔က မေနာအက ကိုစနစ္တက်ကျပ၍ ေညာင္သီးစား၍အကအေၾကာင္းေျပာဆုိ
သည္ကိုငွက္စကားနားလည္ေသာ လူသား မာဒိန္ေယာ္က ျမင္ေတြ႕ၾကားသိရၿပီးေနာက္ လူတို႔ တစ္စတစ္စတတ္ေျမာက္လာၾကသည္ဟု ေရွးလူႀကီးမ်ား ကဆုိသည္။

ငွက္တုိ႔ မေနာကသည့္ပြဲတြင္ ေအာက္ခ်င္းငွက္ ကမေနာရွင္ျဖစ္၍မေနာတုိင္၏ ေအာက္ေျခ ဘက္တြင္ေအာက္ခ်င္းတုိင္ကို ထြင္းထုထားျခင္းျဖစ္သည္။ မေနာ အကကို ဦးေဆာင္သူ ႏွစ္ဦးက ေရွ႕မွ ကျပၾကသည္။ ကကြက္ေျပာင္းေသာအခါ ေနာက္မွ လုိက္ကေန သူမ်ားကလည္း ၎တို႔အတုိင္း ေျပာင္းလဲကၾကသည္။

ကကြက္အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိရာ က်င္းပသည့္ မေနာအလိုက္ ကကြက္ပံုစံမ်ား ကြဲျပားသည္။
မေနာပြဲကိုႏွစ္စဥ္ ဇန္န၀ါရီလ ၆ ရက္မွ ၁၁ ရက္အတြင္း က်င္းပၾကျခင္းျဖစ္ကာ
အဓိကအားျဖင္႔ မေနာပြဲ(၅)မ်ိဳး ရွိသည္။

(၁) ဆြတ္မေနာ(Sut Manau) ။ ။ ဥစၥာပစၥည္းတုိးပြားၾကြယ္၀ရန္၊မိတ္ေဆြ သဂၤဟအသစ္ဖြဲ႕ရန္၊ မိမိကိုရန္ၿငိႇဳး၊ မနာလုိ၀န္တုိသူရွိ၊ မရွိ၊ အေၾကးေပးရန္ ရွိ၊ မရွိ၊ စံုစမ္းသည့္မေနာ။

(၂) မဒန္မေနာ(Pandang Manau)။ ။ စစ္ပြဲႏုိင္ရန္ ေအာင္ပြဲခံသည့္ပြဲခံမေနာ။

(၃) ဂ်ဴမေနာ(Ju Manau) ။ ။ သားသမီးထြန္းကားျခင္း မရွိသည့္အခါ၊အိမ္ရွိအိမ္သူအိမ္သားမ်ားနာမက်န္းျဖစ္သည့္အခါ၊ ဘုိးဘြားမ်ား(သက္ႀကီးရြယ္အုိ) ေသဆံုး၍ အသုဘ အခမ္းအနားအငွားၿပီးစီးခ်ိန္တြင္ က်င္းပသည့္မေနာ။

(၄) ကြန္ရန္မေနာ( Gumaran Manau) ။ ။ အိမ္သားမ်ား၊နယ္ေျမသစ္ထူေထာင္ခ်ိန္( သို႔) အုိးအိမ္သစ္ထူေထာင္ခ်ိန္တြင္မဒိုင္နတ္ကိုခြဲေ၀
ပင့္ေဆာင္သည့္အေနႏွင့္ကသည့္မေနာ။

(၅) ရွဒစ္ေဖာ့မေနာ (Shadip Hpaw Manau)။ ။
ခြဲေ၀ယူေဆာင္လာသည့္ မဒိုင္နတ္ကိုေနရာ
ျပျခင္းႏွင့္ နယ္ေျမသစ္ရွိ မေကာင္း ဆိုး၀ါးမ်ားကို ႏွင္ထုတ္ရန္ ျပဳလုပ္သည့္ မေနာအျပင္ အခ်ိန္အခါအလိုက္မေနာရွင္တို႔ ျပဳလုပ္သည့္မေနာ။

အျခားေသာ မေနာအမ်ိဳးအစားမ်ားမွာ.....

(၆) ထိန္ထန္မေနာ (Hting HtangManau)။
မေနာရွင္က သာမန္ မေနာပြဲထက္ ပိုမိုၾကာရွည္ေအာင္
က်င္းပသည့္မေနာ။

(၇) နိန္ထန္မေနာ (Ninghtan Manau)။ ။ စစ္ထြက္မေနာျဖစ္သည္။
ဓါး၊ လွံ၊ ေလး၊ ေသနတ္တို႔ကိုင္ေဆာင္ရန္ ရဲစိတ္၊ ရဲမာန္တက္ၾကြေစရန္
ကခုန္ၾကသည္။ စစ္သည္အင္အားစုေဆာင္းသည့္
မေနာျဖစ္ျပီး စစ္ေၾကညာသည့္သေဘာလည္းပါသည္။

(၈) ထိန္ရမ္းမေနာ (Hting Ram Manau)။ ။ရန္ေျပ၊မာန္ေျပမေနာ။
ညီအစ္ကိုမ်ိဳး၊ေယာကၡမမ်ိဳး၊သမက္မ်ိဳး အၾကား မေက်မလည္သံသယ၀င္ တင္းမာမႈမ်ားရွိပါကေဆြးေႏြးညႇိႏိႈင္းရန္ကသည့္မေနာ
ထို ့ျပင္ေနာ္ယင္မေနာ၊ ဒိန္ေရွာ္န္မေနာ၊ ဖရင္ေရာ့ဒ္ မေနာ အစရွိသျဖင့္ မေနာအမ်ိဳးမ်ိဳးရွိၾကသည္။

ျမစ္ႀကီးနားၿမဳိ႕ စီတာပူမေနာကြင္း အလယ္တြင္ တည္ရွိေနေသာ မေနာတိုင္မ်ားထဲမွ အလယ္ဗဟို တိုင္ႏွစ္တိုင္မွာ အမတိုင္မွာ ျဖစ္၍ (Dung Yi) ျဖစ္၍ ယင္းတိုင္မ်ားႏွင့္ ယွဥ္ကာ ေဘးတစ္ဖက္ တစ္ခ်က္စီတြင္ စိုက္ထူထားေသာ တိုင္ႏွစ္တိုင္မွာ အဖိုတိုင္မ်ား (Dung La) ျဖစ္ၿပီး တျခားတိုင္အတိုတို႔ကို ဒုံႏြယ္ (Dung Noi) ဟု ေခၚဆိုသည္။

မေနာတိုင္မ်ားကို ေအာက္ေျခတြင္ ကန္႔လန္ျဖတ္ထားေသာ တိုင္မ်ားကို ဒုံၿဗဲ (Dung Bye) သို႔မဟုတ္ ဒုံေတာ္ (Dung Tawn) ဟု ေခၚၿပီး ေအာက္တြင္ ေအာက္ခ်င္းငွက္ ဦးေခါင္းႏွင့္ အၿမီးကို ထြင္းလုပ္ ထားသည္မွာ ငွက္မ်ားေညာင္သီးစား၍ မေနာပြဲ က်င္းပခဲ့စဥ္က ေအာက္ခ်င္းငွက္သည္ မေနာရွင္အျဖစ္ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

မေနာကရာတြင္ ဂြမ္ဒု႐ုေခၚ ႀကိမ္ျဖင့္ရက္လုပ္ထားေသာ ဦးထုပ္ကိုေဆာင္းလ်က္ နဂါး႐ုပ္ပါေသာ ဝတ္စုံမ်ား ဝတ္ဆင္ထားၾကေသာ ဓားကိုင္ေဆာင္သူတစ္ဦးႏွင့္ သစ္႐ြက္ျဖင့္ ထုပ္ထားေသာ သုံးေျမႇာင့္ပုံ သစ္သားေခ်ာင္းကို ကိုင္ေဆာင္ထားေသာ မေနာအက ဦးေဆာင္သူႏွစ္ဦး ေနာက္တြင္ လူေပါင္းေထာင္ခ်ီ ေသာင္းခ်ီကၾကသည္။

ယင္းမေနာတိုင္မ်ားမွာ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္အေစာပိုင္း ကာလက သစ္သားတိုင္မ်ားျဖစ္ၿပီး အစိုးရႏွင့္ ေကအိုင္အိုတို႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲျပဳလုပ္ၿပီးသည့္ ကာလတြင္ အဆိုပါမေနာတိုင္မ်ားကို ကြန္ကရစ္တိုင္မ်ားအျဖစ္ ေျပာင္းလဲခဲ့သည့္အျပင္ မဂြၽယ္ခန္းမတို႔ကို တည္ေဆာက္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

ယင္းမေနာကြင္းသည္ ၁၉၄၆ ခုႏွစ္က ဂ်ပန္တို႔ကို ေအာင္ျမင္စြာ တိုက္ထုတ္ႏိုင္ခဲ့ေသာ အထိမ္းအမွတ္ အျဖစ္ ပဒန္မေနာပြဲအျဖစ္ စတင္က်င္းပခဲ့ၿပီး ျပည္မမွ ဗမာကိုယ္စားလွယ္မ်ားပါ တက္ေရာက္ အားေပးခဲ့သည့္အတြက္ ကခ်င္ဗမာ ခ်စ္ၿမဲေစခဲ့သည္ဟု သမိုင္းမ်ားက ဆိုခဲ့သည္။

မေနာကြင္းဝင္ေပါက္တြင္ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္မ်ားကို တိုက္ ထုတ္ခဲ့ကာ လြတ္လပ္ေရးရေအာင္ ႀကဳိးပမ္းခဲ့သည့္ ကခ်င္လူမ်ဳိးေခါင္ေဆာင္ ဖုန္ကန္ဒူဝါႏွင့္ ဗိုလ္ဖိုးေစာတို႔၏ ႐ုပ္တုမ်ားက အသက္ဝင္ေနၿပီး ကခ်င္မေနာတိုင္မ်ားႏွင့္ ဆင္စြယ္ပုံသဏၭာန္ အလွဆင္ထားသည္မွာ ဗိသုကာ ေျမာက္လွသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရး ရခဲ့ၿပီးေနာက္ ေျခာက္ရက္အၾကာ ၁၉၄၈ ဇန္နဝါရီ ၁၀ ရက္ေန႔တြင္ ကခ်င္ ျပည္နယ္ေန႔အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့ၿပီး မေနာပြဲအျဖစ္ က်င္းပခဲ့ရာ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ပထမဆုံး ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ စဝ္ေရႊသိုက္ တက္ေရာက္ခဲ့သည့္အျပင္ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ ဦးဘဦး၊ ႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတ မန္းဝင္းေမာင္တို႔ ေခတ္အဆက္ဆက္ တက္ေရာက္ခဲ့သည္။

....................................................

....................................................

ကခ်င္လူမ်ိဳးအေၾကာင္း

☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆

ကခ်င္သမိုင္း

(သမိုင္း)

ကခ်င္လူမ်ဳိးမ်ားကို ဂ်င္းေဖာဟုလည္း ေခၚၾကသည္။ ႏႈတ္ေျပာသမိုင္းမ်ားအရ ဂ်င္းေဖာလူမ်ဳိးမ်ားသည္ တိဗက္ကုန္းျမင့္ေဒသမွ ေတာင္ဘက္သို႔ တျဖည္းျဖည္းေရႊ႕ေျပာင္းလာ ၾကၿပီး တ႐ုတ္ျပည္ ယူနန္ေဒသတြင္ ၁၅ ရာစုႏွင့္ ၁၆ ရာစုႏွစ္မ်ားအတြင္း ေနထိုင္ခဲ့ၾကသည္။

ထို႔ေနာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံဘက္သို႔ ေရႊ႕ေျပာင္းလာၾကၿပီးေနာက္ ယေန႔ ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ အေျခစိုက္ ေနထိုင္ခဲ့ၾက သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေနထုိင္ၾကေသာ ကခ်င္လူမ်ဳိး၏ လူမ်ဳိးစုမ်ားမွာ ဂ်င္းေဖါ၊ လခ်ိတ္၊ လေ၀ၚ၊ လီစူး၊ ရ၀မ္ႏွင့္ ဇိုင္၀ါးတို႔ ျဖစ္ၾကသည္။

(ဒ႑ာရီ)

ဂ်င္းေဖါလူမ်ဳိးမ်ားသည္ ေနမွဆင္းသက္လာသည္ဟု ဒ႑ာရီမ်ားက ဆိုသည္။ ဂ်င္းေဖါတို႔၏ ဘိုးဘြားမ်ားသည္ ေကာင္းကင္ဘံုမွ ဆင္းလာၿပီး တိဗက္ကုန္းျပင္ျမင့္တြင္ လာေရာက္ ေနထိုင္သည္။ ထို႔ေနာက္ တျဖည္းျဖည္း ေရႊ႕ေျပာင္း၍ မြန္ဂိုလီးယား၊ တ႐ုတ္၊ အိႏၵိယ ႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္းေဒသမ်ားသို႔ သြားေရာက္ေနထိုင္ၾကသည္ဟုဆိုသည္။

ဂ်င္းေဖာတို႔သည္ ႐ိုးရာ မေနာပြဲကို ႏွစ္စဥ္က်င္းပၾကသည္။ မေနာပြဲတြင္ ႐ိုးရာတူရိယာမ်ားကို တီးမႈတ္ ကခုန္ ၾကသည္။ မေနာပြဲ၏ သေကၤတမွာ ေရွးအခါက ေနနတ္မင္းကို ပူေဇာ္ျခင္းျဖစ္ၿပီး ယေန႔ေခတ္တြင္ အမ်ဳိးသား စိတ္ဓါတ္၊ ခ်မ္းသာႂကြယ္၀မႈႏွင့္ အာဏာပိုင္ဆိုင္မႈတို႔ကို ေဖာ္ျပရန္ျဖစ္သည္ဟု ေျပာၾကသည္။

မေနာပြဲတြင္ ဂ်င္းေဖါတို႔၏ ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးက ဦးေဆာင္ၿပီး ႐ိုးရာသေကၤတမ်ား အကြက္ေဖာ္ထား သည့္ မေနာတိုင္ကို ၀ိုင္းပတ္၍ ပရိတ္သတ္အားလံုးပါ၀င္ၿပီး ကၾကသည္။ မေနေခါင္းေဆာင္က ငွက္ေတာင္တပ္ ႐ိုးရာဦးထုပ္ကိုေဆာင္းရသည္။ အမ်ဳိးသားမ်ားက ကခ်င္ ႐ိုးရာ ဒါးမ်ားကိုေထာင္၍
ကၾကသည္။ ဒါး ကိုင္ေဆာင္ျခင္းမွာ ကခ်င္ႏိုင္ငံေတာ္ကို ကာကြယ္ျခင္း ႏွင့္ ရိကၡာရွာေဖြျခင္းဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။ ကခ်င္စကားပံုတစ္ခုက "ရဲရင့္ေသာေယာက်္ားသည္ ဒါးရွည္ကိုကိုင္ေဆာင္သည္" ဟုဆိုသည္။

(ကိုးကြယ္ယံုၾကည္မႈ)

ကခ်င္လူမ်ဳိးအမ်ားစုသည္ ခရစ္ယာန္ဘာသာ၀င္
မ်ားျဖစ္ၾကေသာ္လည္း ႐ိုးရာအစဥ္အလာ နတ္ကိုးကြယ္မႈမွလာေသာ မေနာပြဲကိုမူ ႏွစ္စဥ္က်င္းပၾကသည္။ ကခ်င္တို႔သည္ ခရစ္ယာန္သာသနာျပဳမ်ား၏ အကူအညီျဖင့္ ခရစ္ယာန္ဘာသာသို႔ ကူးေျပာင္းၾကသည္။

ကခ်င္ ေဒသ၏ ပထမဦးဆံုးေသာ သာသနာျပဳပုဂၢိဳလ္မ်ားမွာ အိုလာဟန္ဆင္ႏွင့္ သူ၏ဇနီးတို႔ျဖစ္သည္။ ဟန္ဆင္တို႔ကို အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားသာသနာျပဳအဖြဲ႕မွ အထက္ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ သာသနာျပဳရန္ ၁၈၉၀ ခုႏွစ္တြင္ ေစလႊတ္ခဲ့သည္။ ကခ်င္လူမ်ဳိးမ်ားသည္ ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားကဲ့သို႔ ဖန္ရွင္းရွင္ နတ္ဘုရားကို ကိုးကြယ္ၾက သျဖင့္ ခရစ္ယာန္ဘာသာကို အလြယ္တကူ သက္၀င္ယံုၾကည္ၾကသည္။

ကခ်င္လူမ်ဳိးစုတခ်ဳိ႕မွာ ဗုဒၶဘာသာကိုးကြယ္ၾကၿပီး တခ်ဳိ႕မွာ အစဥ္အလာနတ္ကိုးကြယ္သူမ်ား အျဖစ္တည္ရွိသည္။ နတ္ကိုးကြယ္သူမ်ား၏အဆိုအရ ၀ိဥာဥ္မ်ားသည္ ေနနတ္မင္းမွစ၍ သတၱ၀ါမ်ားအထိ ေနရာအႏွံ႔အျပား တြင္ တည္ရွိၿပီး၊ ထို၀ိဥာဥ္မ်ားက အေကာင္းႏွင့္ အဆိုး ႏွစ္မ်ဳိးစလံုးကို သယ္ေဆာင္လာသည္ဟု ယံုၾကည္ၾကသည္။

(ဘာသာစကား)

ကခ်င္ဘာသာစကားမ်ဳိးကြဲမ်ားမွာ ဂ်င္းေဖါ၊ လခ်ိတ္၊ လေ၀ၚ၊ လီစူး၊ ရ၀မ္ႏွင့္ ဇိုင္၀ါးတို႔ျဖစ္ၿပီး ထိုဘာသာစကားအားလံုးသည္ တိဗက္တိုဘားမင္းအုပ္စုမွ ဆင္းသက္လာသည္။ "ကမၻာ့တိုင္းရင္းသား ဘာသာစကားမ်ားအဖြဲ႕" က အထက္ပါ ကခ်င္ဘာသာစကား ၆ မ်ဳိးကို မွတ္တမ္းျပဳထားသည္။ ကခ်င္စာေပအေရးအသားကို အေမရိကန္ သာသနာျပဳ အိုလာဟန္ဆင္က တီထြင္ေပးခဲ့သည္။

ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းကခ်င္လူမ်ိဳးတို႔ ေနထိုင္ရာအခ်က္အျခာ ေဒသမွာ ခ်င္းတြင္းျမစ္ဖ်ားႏွင့္ ဧရာဝတီျမစ္ဖ်ားတို႔ ျဖတ္သန္းစီးဆင္းရာ ေဒသတဝိုက္ျဖစ္၏။ အာသံျပည္ အေရွ႕ေျမာက္ပိုင္းႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္းတရုပ္ျမန္မာနယ္စပ္အလြန္ ေဒသမ်ားတြင္ ပ်ံ႕ႏွံ႕ေနထိုင္ၾကသည္။

ကခ်င္တို႔၏ လူဦးေရမွာ တျဖည္းျဖည္း တိုးတက္မ်ားျပားလာခဲ့ရာ၊ မိုးကုတ္နယ္ ကိုးေတာင္ေဒသ၊ ေရႊလီျမစ္ဝွမ္းေဒသ၊ လားရႈိးနယ္ႏွင့္ ရွမ္းျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္း၊ ေတာင္ဖက္ က်ိဳင္းတံုနယ္အထိ ပ်ံ႕ႏွံ႔လ်က္ရွိၾကသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အပျဖစ္ေသာ အာသံျပည္ ပတ္ကြိဳင္ေတာင္၏ အေနာက္ဖက္ေတာင္ေစာင္းေဒသႏွင့္ တရုပ္ႏိုင္ငံ ယူနန္ျပည္နယ္တြင္ အေရွ႕ဖက္ေလာင္ဂ်ီတြဒ္ ၉၉ ဒီဂရီခန္႔အထိ ေဒသတို႔တြင္လည္း ကခ်င္လူမ်ိဳးမ်ားကို ေတြ႔ရေပသည္။

ကခ်င္လူမ်ိဳးတို႔မွာ တိဗက္ျမန္မာ အႏြယ္ဝင္မ်ား ျဖစ္ၾက၍ ျမန္မာလူမ်ိဳးတို႔ႏွင့္ ဘိုးစဥ္ေဘာင္ဆက္မွစ၍ မ်ိဳးရိုးတခုတည္းက ဆင္းသက္လာသူတို႔ ျဖစ္ၾကသည္။ သူတို႔၏ မူရင္းေဒသမွာ မဂၽြိဳင္းရွင္ဂရဘံု ျဖစ္သည္ဟု မိရိုးဖလာ မွတ္သားထားၾကသည္။

ေတာင္ဖက္ေဒသမ်ားသို႔ ေရႊ႕ေျပာင္းလာၾကရတြင္ ကခ်င္တို႔သည္ တရုပ္၊ ျမန္မာ၊ တိဗက္ႏွင့္ အာသံျပည္တို႔၏ နယ္စပ္မ်ားဆံုရာ ေတာေတာင္ ထူထပ္လွေသာ ေဒသတဝိုက္တြင္ ေရာက္ရွိလာၾကၿပီးေနာက္၊ ထုိေဒသမွ အခြင့္သာလွ်င္ သာသည့္အေလ်ာက္ ေတာင္ဖက္ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းသို႔ တျဖည္းျဖည္း ေရႊ႕ေျပာင္းလာခဲ့ ၾကဟန္တူသည္။

သူတို႔၏ ေရႊ႕ေျပာင္းရာ ခရီးလမ္းမွာ ခက္ခဲလွ၍ တေၾကာင္း၊ ထိုမွတပါး သူတို႔၏ အလ်င္က ေရႊ႕ေျပာင္းသြားခဲ့ၾကေသာ မြန္ခမာ အႏြယ္ဝင္မ်ားႏွင့္ အျခားအႏြယ္တူ လူမ်ိဳးမ်ားက ေရႊ႕ေျပာင္းရာလမ္းတြင္ ပိတ္ဆို႔ ဟန္တားဘိသကဲ့သို႔ ရွိေနခဲ့ေသာေၾကာင့္တေၾကာင္း၊ ကခ်င္တို႔မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းသို႔ ေရႊ႕ေျပာင္းဝင္ေရာက္ရာတြင္ အတန္ေနာက္က်သူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းသို႔ ဝင္ေရာက္ခဲ့ၾက ၿပီးေနာက္ ႀတိဂံနယ္ (ေမခႏွင့္ မလိချမစ္ ၂ သြယ္ စပ္ၾကားရွိ သံုးေထာင့္ေဒသ) သို႔ ေရာက္ေသာအခါတြင္ ေရွ႕သို႔ ဆက္လက္ေျပာင္းေရႊ႕ႏိုင္ျခင္း မျပဳႏိုင္ဘဲ ကာလအတန္ၾကာ အေျခစိုက္ ေနထိုင္ခဲ့ၾကရဟန္ တူသည္။ အေၾကာင္းမွာ ထိုစဥ္က ျမန္မာႏိုင္ငံ ေျမာက္ဖ်ားကို ေမာရွမ္းတို႔ ႀကီးစိုးခဲ့ၾကေသာေၾကာင့္ဟု ဆိုဖြယ္ရာ ရွိသည္။ ေမာရွမ္းတို႔ အင္အား ယိမ္းယိုင္ေသာအခါမွ ေရွ႕သို႔ ဆက္လက္ေရႊ႕ေျပာင္း၍ ယခုေနထိုင္ရာ ေဒသမ်ားသို႔ တျဖည္းျဖည္းေရာက္လာခဲ့ၾကသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းသို႔ စတင္ဝင္ေရာက္သည္မွာကား ၁၁ ရာစုႏွစ္ေလာက္
ျဖစ္တန္ရာသည္ဟု ယူဆႏိုင္ေပသည္။ ၁၅ ရာစုႏွစ္ အလယ္ေလာက္ကစ၍ လူတဆက္ၿပီးတဆက္ ေရႊ႕ေျပာင္းလာၾကစဥ္တြင္ ကခ်င္တို႔မွာ ေရာက္ရွိၿပီး ျဖစ္ေသာ ရွမ္းႏွင့္ ျမန္မာတို႔၏ ယဥ္ေက်းမႈ အခ်က္အလက္မ်ားကို စတင္ရရွိခဲ့ၾကသည္။

ကခ်င္ဟူေသာ ေဝါဟာရမွာအမွန္စင္စစ္ ျမန္မာတို႔ေခၚေသာ ေဝါဟာရသာျဖစ္သည္။ ကခ်င္လူမ်ိဳးတို႔၏ စကားမဟုတ္ေခ်။ ကခ်င္လူမ်ိဳးမ်ားသည္ မိမိတို႔ကို မိမိတို႔ 'ဂ်င္းေဖါ' လူမ်ိဳးမ်ားဟုသာ ေျပာဆိုၾကသည္။ လူတေယာက္ဟု အဓိပၸါယ္ရွိသည္။ တရုပ္လူမ်ိဳးမ်ားကမူ ကခ်င္လူမ်ိဳးမ်ားကို 'ေယဂ်င္' ဟု ေခၚဆိုၾကသည္။ အဓိပၸါယ္မွာ လူရိုင္းဟု ရရွိသည္။

ယဥ္ေက်းေသာ တရုပ္အမည္ တခုမွာ 'ရွန္ထို' ျဖစ္၏။ ေတာင္ထိပ္သားဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။ အာသံျပည္တြင္ ကခ်င္တို႔ကို 'စင္ဖိုး' ဟု ေခၚေဝၚၾကသည္။ ျမန္မာမွတ္တမ္းမ်ား၌'သိမ္းေဖါ' ဟု ပါရွိသည္။ ရွမ္းလူမ်ိဳးတိုက ကခ်င္လူမ်ိဳးကို 'ခန္ဂ' ဟု ေခၚေဝၚၾကသည္။ ယခုအခါ လူအမ်ားကပင္ ဂ်င္းေဖါလူမ်ိဳးကို ကခ်င္လူမ်ိဳးဟုသာ သိရွိနားလည္ၾကသည္။ အလြန္ေရွးက်ေသာ ျမန္မာေက်ာက္စာမ်ားတြင္ ကခ်င္ဆိုေသာ စကားသံုးႏႈန္းထားသည္ကို မေတြ႔ရေပ။
သို႔ရာတြင္ သကၠရာဇ္ ၈၀၄ ခုႏွစ္ထိုး ေညာင္ဦး ေရႊစည္းခံု ဥညံနဝ ေက်ာက္စာတြင္ 'ကျခင္' ဟု ေရးထုိးထားသည္ကို ေရွးဦးစြာ ေတြ႔ရသည္။

ဂ်င္းေဖါဆိုေသာ စကားမွာ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ကခ်င္မ်ားကို ေခၚေဝၚေသာ္လည္း ေဒသအလိုက္ဆိုလွ်င္ ေတာင္ဖက္ ေအာက္ဖက္တြင္ ေနထိုင္
ၾကေသာ ကခ်င္မ်ားကို ဂ်င္းေဖါဟု ေခၚတြင္၍ အထက္ဖက္ (ဝါ) ျမစ္ဖ်ားဖက္တြင္ ေနထိုင္ၾကေသာ ကခ်င္မ်ားကို 'ခခု' ဟု ေခၚၾကေလသည္။ ခခုဆိုေသာ ကခ်င္စကားမွာ ျမစ္ဖ်ားဟု အဓိပၸါယ္ရရွိသည္။

ကခ်င္လူမ်ိဳးတို႔၏ အစဥ္အလာအားျဖင့္ သူတို႔သည္ 'ဝခ်က္ဝ' ဆိုေသာ ေရွးဦးဖခင္ႀကီးမွ ဆင္းသက္ ေပါက္ဖြားလာၾကသည္ဟု ယံုၾကည္ၾက၏။ ဖခင္ႀကီးဝခ်က္ဝမွာ သားငါးဦးရွိရာ အဆိုပါသားငါးဦးမွ ႀကီးစဥ္ငယ္လိုက္ ထင္ရွားေသာ လူမ်ိဳးအုပ္စုႀကီး ၅ စုျဖစ္ေပၚလာသည္ဟုအဆိုရွိသည္။ ထိုသူတို႔မွာ (၁) မရစ္ (၂) လေထာ (၃) လဖိုင္ (၄) အင္ခုမ္ႏွင့္ (၅) မရမ္တို႔
ျဖစ္ၾကသည္။

အစ္ကို အႀကီးဆံုးမွ ေပါက္ဖြားဆင္းသက္ေသာ မရစ္အုုပ္စုမွာ သူတို႔လူမ်ိဳးစုတို႔ထဲတြင္ ဝါအရင္ဆံုးျဖစ္၍ လပိုင္အုပ္စုမွာ အင္းအားအႀကီးဆံုး ျဖစ္သည္။ ဤလူမ်ိဳးအုပ္စု ၅ စုတို႔သည္ ေရွးယခင္အခါ လူမ်ိဳးခ်င္း ေရာယွက္ခါ အတူတကြပင္ ေရာေႏွာ ေနထိုင္ေလ့ရွိၾကသည္။

ျပဆိုခဲ့ေသာ လူမ်ိဳးအုပ္စု ၅ စု အျပင္ ဖခင္ႀကီး ဝခ်က္ဝဆိုသူ၏ ညီငယ္ ၇ ဦးမွ ဆင္းသက္ေပါက္ဖြားသည္ဆိုေသာ အျခား လူမ်ိဳးအုပ္စု ၁၅ စုလည္း ရွိေသးသည္။ သို႔ေသာ ထိုသူတို႔မွာ ထင္ရွားျခင္းမရွိေခ်။

ကခ်င္လူမ်ိဳးတို႔သည္ အစဥ္အလာအားျဖင့္ နတ္ကိုကိုးကြယ္ေသာ လူမ်ိဳးမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ေက်းရြာမ်ားတြင္ ဒုမ္ဆဆိုေသာ နတ္ဆရာမွာ အထူးပင္ အေရးပါအရာေရာက္ေသာ ပုဂၢိဳလ္တဦး ျဖစ္သည္။ မဂၤလာ ေဆာင္ေသာအခါတြင္ ၎၊ တစံုတစ္ေယာက္ေသဆံုး၍ သၿဂႌဳမည့္ အခါတြင္ ၎၊ ဒုမ္ဆ နတ္ဆရာက ညႊန္ျပ ေရွ႕ေဆာင္ရသည္။

ေက်းရြာတိုင္း ေက်ားရြာတိုင္းတြင္ ဆလိုင္းဟုေခၚေသာ အရပ္လူႀကီးမ်ားရွိသည္။ ဆလိုင္းကို ေပါမႈိင္းဟု အေခၚမ်ားသည္။ ထိုသူတို႔သည္ မိမိေက်းရြာအတြင္း အမႈအခင္း သာေရးနာေရး ကိစၥမ်ား၌ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဆယ္အိမ္မွဴးမ်ားနည္းတူ ေရွ႔ေဆာင္ညႊန္ျပေလ့ရွိေလသည္။ ဒူးဝါးဟုေခါေသာ အႀကီးအကဲမ်ားမွာ ေက်းရြာေပါင္း ၂၀ မွ ၁၀၀ အထိအသီးသီး အုပ္ခ်ဳပ္
ၾကရသည္။

အဂၤလိပ္အစိုးရလက္ထက္၌ ေတာင္အုပ္ ဆိုသူမ်ားကိုလည္း ခန္႔ထားေလသည္။ ေတာင္အုပ္မွာ ဆလိုင္း (အရပ္လူႀကီး) ႏွင့္ ဒူးဝါးတို႔ၾကားတြင္ ရွိသည္။ ေတာင္အုပ္၏ တာဝန္ဝတ္တရားမွာ အုပ္ခ်ဳပ္မႈတြင္ ေျပျပစ္လြယ္ကူေစရန္ ေက်းရြာလူထုႏွင့္ ဒူးဝါးတို႔ကို ဆက္သြယ္ေပးရသူျဖစ္သည္။

ကခ်င္းလူမ်ိဳးတို႔တြင္ မူရင္းစာေပမ်ား မရွိၾကေခ်။ ခရစ္ယန္ သာသနာျပဳပုဂၢိဳလ္မ်ားက ေရာမအကၡရာမ်ားျဖင့္ ကခ်င္စာကို တီထြင္ေပးခဲ့သည္။ ကခ်င္လူမ်ိဳးတို႔သည္ မိမိတို႔ ဘာသာစကားျဖင့္ ေျပာ၍မျဖစ္ေသာ အေခၚအေဝၚမ်ားကို ျမန္မာစကားျဖင့္ ၎၊ ရွမ္းစကားျဖင့္ ၎၊ ေခၚေဝၚၾကသည္။ ကခ်င္လူမ်ိဳးတို႔သည္ ကခုန္ျခင္း၊ သီခ်င္းဆိုျခင္းမ်ားတြင္ အထူးဝါသနာထံုေသာ လူမ်ိဳးမ်ားျဖစ္သည္။

မဂၤလာပြဲမ်ားတြင္၎၊ အသုဘႀကံဳသည့္ အခါ၌၎၊ အျခားနတ္ပြဲမ်ားတြင္၎၊ အစုလိုက္ အၿပံဳလိုက္ သီဆိုကခုန္ေလ့ ရွိၾကသည္။ တေယာက္တည္း ကျပျခင္းကား နည္းပါးလွသည္။ ေယာက်္ားႏွင့္ မိန္းမ တြဲဖက္ကၾကရာတြင္ တဦးကုိတဦးကို ကိုင္တြယ္ျခင္း မရွိၾကေခ်။ တဦးႏွင့္ဦး သားေမြးယပ္ေတာင္မ်ားျဖင့္ ဆက္သြယ္ေလ့သာ ရွိၾကသည္။

ကခ်င္ျပည္နယ္၌ ထင္ရွားေက်ာ္ေစာလွေသာ ပြဲေတာ္ႀကီးတစ္ခုမွာ 'မေနာပြဲ' ေခၚ နတ္ပူေဇာ္ပြဲႀကီးပင္ ျဖစ္သည္။ (မေနာ္ပြဲ---ရႈ။) နတ္မ်ားကို ပူေဇာ္ပသေသာ အေလ့အထမွာ တိဗက္ျမန္မာ လူမ်ိဳးတို႔၏ ဓေလ့ထံုးစံမ်ား ျဖစ္ဟန္တူသည္။ ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕တြင္ မေနာနတ္စင္ႀကီး ေဆာက္လုပ္ရန္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ အစုိးရက ေငြေပါင္း ၁၁၁၈၅၀ိ/- မွ် ထုတ္ေပးခဲ့ဘူးသည္။

ကခ်င္လူမ်ိဳးတို႔သည္ မိရိုးဖလာအားျဖင့္ ေမာင္း၊ လင္းကြင္း၊ ပံုရွည္ႏွင့္ ေျပြတူရိယာမ်ားကို တီးမႈတ္ေလ့ ရွိၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ယခုအခါ၌ တရုတ္ႏိုင္ငံ၊ အိႏၵိယႏုိင္ငံ၊ ျမန္မာျပည္မ တို႔ႏွင့္ မ်ားစြာဆက္ဆံမိၾကၿပီ ျဖစ္ရကား ညွီ
႔ႀကိဳးတူရိယာမ်ား၊ ေဘးေပါက္ေႃပြမ်ား၊ ခရာမ်ားကို မႈတီး တတ္ေနၾကၿပီျဖစ္သည္။
ကခ်င္လူမ်ားသည္ လက္မႈပညာရပ္မ်ားတြင္ ႏံုခ်ာလွသူမ်ား မဟုတ္ေခ်။ ႏွီးျဖင့္ ရက္လုက္ရေသာ ယြန္းထည္မစၥည္းမ်ား၊ ေတာင္း၊ ပလံုး၊ အိမ္သံုးကရိယာမ်ားမွာ လက္စလက္န ေခ်ာေမြ႕လွသည့္ျပ့င္ ခိုင္ခံ့ေကာင္းမြန္သည္။ ဓါးအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ လွံ၊ ေသနတ္ႏွင့္ ေမာင္းမ်ားကို ေရွးကာလၾကာျမင့္စြာကပင္ ခိုင္ခံ့ လွပေအာင္ လုပ္တတ္ၾကသည္။

ကခ်င္လူမ်ိဳးမ်ားေသလွ်င္ သူတို႔သင္းခ်ိဳင္း ပတ္ပတ္လည္တြင္ က်ံဳးသဖြယ္ တူးေျမာင္းမ်ား တူးထားၿပီး လွ်င္ သင္းခ်ိိဳင္းအေပၚတြင္ ခိုင္ခံ့ေသာ တင္းကုပ္မ်ား ေဆာက္လုပ္ကာ အမိုးမိုး၍ ထားတတ္ၾကသည္။ သူတ္ို႔ ေသၿပီးေနာက္ သူတို႔ဝိညာဥ္မ်ားမွာ ေရွးအဖိုးအဖြားမ်ား၏ ဝိညာဥ္မ်ားရွိရာသို႔ သြားေရာက္ ပူးေပါင္း ၾကသည္ဟု အယူရွိၾကသည္။ ကခ်င္တစ္ဦးေသလွ်င္ သူေန႔စဥ္ သံုးေလ့သံုးထရွိေသာ ဓါး၊ လွံ၊ ေသနတ္ႏွင့္ အဝတ္အစားတို႔ကို သူႏွင့္ အတူ ျမွဳပ္ႏွံေလ့ရွိသည္။

ယခုအခါ ေရွးရိုးအယူဝါဒတို႔မွာ တျဖည္းျဖည္း ပေပ်ာက္လာၿပီးလွ်င္ မည္သည့္အရာကိစၥတြင္မဆို အက်ိဳးႏွင့္ အေၾကာင္းတရားမ်ားကို ဆက္စပ္၍ ေတြးေတာၿပီးမွ လက္ခံသင့္သည္ကိုသာ လက္ခံလာၾကေတာ့သည္။ အထူးသျဖင့္ ေခတ္ပညာတတ္ လူငယ္လူရြယ္တို႔သည္ အမွန္တရားကိုသာ စိစစ္ရွာေဖြလိုေသာ ဆႏၵရွိၾကသည့္အေလ်ာက္ ေဟာင္းႏြမ္းေသာ အယူဝါဒမ်ားသည္ ယံုၾကည္စိတ္မရွိၾကေခ်။ မ်ားစြာေသာ ေခတ္ပညာတတ္ ကခ်င္လူငယ္မ်ားသည္ စစ္ဖက္၌၎၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဖက္၌၎၊ ဝင္ေရာက္အမႈထမ္း လ်က္ရွိၾကသည္။

ကခ်င္ျပည္နယ္အတြက္ ေရွးယခင္က ေဒသထံုးတမ္းမ်ားကို မီွး၍ ေရးသားထားေသာ တရားဥပေဒမ်ားသာ ရွိခဲ့ရာ ယခုအခါတြင္မူ ကခ်င္လူမ်ိဳးမ်ား၏ ယဥ္ေက်းမႈတိုးတက္လာသည္ႏွင့္အမွ် တရား စီရင္ထံုးမ်ားလည္း ေျပာင္းလဲ၍ လာခဲ့သည္။ ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ စက္ရွင္တရားသူႀကီးရံုးကို ၁၉၅၁ ခု၊ ဧၿပီလ ၁ ရက္ေန႔ကပင္ စတင္ဖြင့္လွစ္ခဲ့သည္။

................................................................................................

(ဒုတိယ ကမၻာစစ္အတြင္း ကခ်င္ေျပာက္က်ား စစ္သည္မ်ား၏ 

ဖက္ဆစ္ ဂ်ပန္ ေတာ္လွန္ေရး)

ကခ်င္လူမ်ိဳးမ်ားသည္ ပထမတန္းစား စစ္သည္မ်ား (Kachins were the first class warrior) ျဖစ္သည္ဟု ကမၻာေက်ာ္ သမိုင္းဆရာ ေဂ်ဂ်ီစေကာ့တ္က Burma and beyond အမည္ရွိ စာအုပ္တြင္ ေရးသားေလသည္။

ထို႔အတူ ဒုတိယကမၻာစစ္ အတြင္း ျမန္မာျပည္အတြင္း အေမရိကန္ ကခ်င္ရိန္းဂ်ာ ေျပာက္က်ား တပ္ဖြဲ႕ကို ဦးေဆာင္ခဲ့ေသာ ဖလက္ခ်ာ ကလည္း ကခ်င္လူမ်ိဳးမ်ားအား တုႏိႈင္းမမီႏိုင္ေသာ ေတာတြင္း တိုက္ခိုက္ ေရးသမားမ်ား (Unmatch jungle fighters) ဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ ၿဗိတိသွ် ကခ်င္ေလဗီးစ္တပ္မွဴး ဗိုလ္မွဴးႀကီး အီယန္ဖဲလိုး ေဂၚဒြန္ကလည္း (Amicable assassins) အမည္ရွိ သူ၏ စာအုပ္တြင္ (The best guerrillas in the world) ကမၻာ့အေတာ္ဆံုးေသာ ေျပာက္က်ား စစ္သည္မ်ားဟု ေရးသားေလသည္။

ထို႔ျပင္ ကိုလိုနီေခတ္ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ ေနာက္ဆံုး ပါေမာကၡခ်ဳပ္ Hugh Tinker ကလည္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ျပည္ေထာင္စု ဖြဲ႕စည္းတည္ေထာင္ရာတြင္ တ႐ုတ္နယ္စပ္အေရး အတြက္ လိုအပ္ေသာ စစ္သည္မ်ားအျဖစ္ အကူအညီ ရယူႏိုင္ရန္ ကခ်င္မ်ားအား ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုတြင္ ပါဝင္ရန္ အတြက္ စည္း႐ံုးခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု …… အမည္ရွိသူ၏ စာအုပ္တြင္ ေရးသားေလသည္။

ဒုတိယကမၻာစစ္မီး အာရွတိုက္သို႔ ကူးစက္လာခ်ိန္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားမ်ား၏ ႏိုင္ငံေရး လႈပ္ရွားမႈ ပိုမိုျပင္းလာခဲ့ရာ သခင္ေအာင္ဆန္း ဦးေဆာင္ေသာ လူငယ္မ်ားသည္လည္း တိုင္းျပည္လြတ္လပ္ေရး ရရွိရန္အတြက္ ပိုမိုလႈပ္ရွား ေဆာင္ရြက္လာၾကေလရာ ေရွးဦးစြာ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္မ်ားႏွင့္ အဆက္အသြယ္ ရရွိၾက ေလသည္။

ထို႔ေနာက္ ျမန္မာ လူငယ္ ၃ဝ အားေခၚေဆာင္ကာ တ႐ုတ္ျပည္ ဟိုင္နန္ကြ်န္းတြင္ ၿဗိတိ သွ်တို႔အား တိုက္ခိုက္ရန္အတြက္ စစ္ပညာ သင္ၾကားၾကေလသည္။ စစ္ပညာ သင္ၾကားၿပီးေနာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ဂ်ပန္ တပ္မေတာ္ႏွင့္ အတူ ျပန္လည္ ဝင္ေရာက္လာကာ ျမန္မာႏိုင္ငံအား ၿဗိတိသွ်ထံမွ ျပန္လည္ သိမ္းယူ ၾကေလ သည္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ဦးေဆာင္ေသာ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္ ႏွင့္အတူ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္တပ္မ်ား ျမန္မာျပည္သို႔ ဝင္ေရာက္လာခ်ိန္တြင္ ၿဗိတိသွ် တပ္မ်ား ေရေၾကာင္း၊ ေလေၾကာင္း၊ ကုန္းေၾကာင္းမ်ားမွ တစ္ဆင့္ အိႏၵိယျပည္သို႔ ဆုတ္ခြာၾကေလသည္။ ကုန္းေၾကာင္း ဆုတ္ခြာရာတြင္ ရခိုင္ကမ္းေျမာင္၊ ခ်င္းေတာင္တန္းႏွင့္ အမ်ားဆံုးမွာ ကခ်င္ေဒသ ဟူးေကာင္းေတာင္ၾကားမွတစ္ဆင့္ ဆုတ္ခြာၾကေလသည္။ ဖက္ဆစ္ ဂ်ပန္မ်ား သိမ္းပိုက္ၿပီး မ်ားမၾကာမီ ကခ်င္ေဒသ သို႔ ေရာက္ရွိလာၾကရာ ၿဗိတိသွ်တို႔အား အစဥ္အဆက္ သစၥာခံၿပီး စစ္တပ္ဝန္ထမ္း မ်ားအျဖစ္ အမႈထမ္းေနၾကေသာ ကခ်င္လူမ်ိဳးတို႔အေပၚ မုန္းတီးစိတ္ အျပည့္ျဖင့္ ညႇဥ္းပန္း ရက္စက္မႈမ်ား ျပဳလာၾကေလသည္။

ဖက္ဆစ္မ်ား၏ ရက္စက္မႈမ်ားေၾကာင့္ ဟူးေကာင္းေတာင္ၾကားမွ
အိႏၵိယျပည္သို႔ ၿဗိတိသွ်မ်ား ဆုတ္ခြာရာတြင္ ဗိုလ္ေနာ္ဆိုင္း ဦးေဆာင္ေသာ ကခ်င္စစ္သည္အခ်ိဳ႕မွာ လိုက္ပါသြား ျခင္းမျပဳဘဲ၊ ဆြမ္ပရာဘြမ္ ေဒသ တြင္ ေနရာယူကာ ေျပာက္က်ားတပ္ဖြဲ႕ ဖြဲ႕စည္းၿပီး ရရာ
လက္နက္ျဖင့္ ဖက္ဆစ္ ဂ်ပန္မ်ားအား ခုခံေတာ္လွန္ရန္ အတြက္ ျပင္ဆင္ ၾကေလသည္။ အိမ္တြင္းလုပ္ တူမီးေသနတ္မ်ားျဖင့္ ခုခံၾကရာတြင္ အေမရိကန္ ျပည္တြင္းစစ္ အတြင္း အသံုးျပဳခဲ့ေသာ တစ္လံုးထိုး တူမီး ေသနတ္မွာ ကခ်င္ေျပာက္က်ားမ်ား၏ အေကာင္းဆံုး လက္နက္ ျဖစ္ခဲ့ ေလသည္။

ျမန္မာတစ္ျပည္လံုးတြင္ မည္သူ၏ အကူအညီမွ် မပါဘဲ ဖက္ဆစ္ ဂ်ပန္အား ပထမဆံုး ဆန္႔က်င္ေတာ္လွန္ တိုက္ခိုက္ေနသူ မ်ားမွာ ကခ်င္တိုင္းရင္းသား မ်ားသာလွ်င္ ျဖစ္ခဲ့ေလသည္။ ၿဗိတိသွ်မ်ား ဆုတ္ခြာၿပီးခ်ိန္တြင္ အဆက္အသြယ္ လံုးဝျပတ္ေတာက္သြား ခဲ့ရာ ၆ လမွ် ၾကာျမင့္ခဲ့ေလသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ကခ်င္ေျပာက္မ်ား ထံတြင္ ဝိုင္ယာလက္ ဆက္သြယ္ေရး စက္ရွိေၾကာင္း၊ ၿဗိတိသွ်တို႔ ၾကားသိရ သျဖင့္ အဆက္အသြယ္ ျပဳလုပ္ ႏိုင္ရန္ ႀကိဳးပမ္းၾကေတာ့သည္။

ဆက္သြယ္ေရးတပ္ ရဲေဘာ္မ်ား တစ္ရက္တြင္ ၂၄ နာရီ ဆက္သြယ္ေရး စက္ ဖြင့္ၿပီး ကခ်င္ေျပာက္က်ားမ်ား၏ အဆက္အသြယ္ကို ေစာင့္ဆိုင္းေန
ၾကေပရာ ၄ လခန္႔အၾကာ ၁ ရက္တြင္ တီတီ.. တီတီတီ.. တီတီတီတီတီတီ… ဆို ေသာ ဆက္သြယ္မႈ အခ်က္ျပသံ ျမည္လာရာ ဗိုလ္ေနာ္ဆိုင္း ဦးေဆာင္ေသာ ကခ်င္ေျပာက္က်ားမ်ားထံမွ ေရဒီယို ဆက္သြယ္မႈျဖစ္ေနေတာ့သည္။ ယင္း သို႔ အဆက္အသြယ္ ရၿပီး ၿပီးခ်င္း ၿဗိ တိသွ်တို႔မွ ကခ်င္ေျပာက္က်ားမ်ား အား အကူအညီေပးရန္ ႀကိဳးစားေလ ေတာ့သည္။

ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္တို႔သည္ အိႏၵိယျပည္အား ေအာင္ျမင္ေအာင္ တိုက္ခိုက္ရန္အတြက္ ပူတာအိုေဒသအား မျဖစ္ မေန ရရွိရန္မွာ အလြန္တရာမွ
အေရးႀကီးေၾကာင္း သိၾကရသျဖင့္ ပူတာအို ေဒသသိမ္းပိုက္ေရးအတြက္
ႀကိဳးပမ္း ၾကေလရာ ပူတာအိုေဒသသို႔ ေရာက္ရွိရန္ အတြက္မူ ဆြမ္ပရာဘြမ္ ေဒသအား ေက်ာ္ျဖတ္သြားရမည္ျဖစ္ေလ သည္။

သို႔ေသာ္လည္း ဆြမ္ပရာဘြမ္ ေဒသတြင္ ကခ်င္ေျပာက္က်ားမ်ား ေနရာယူထားၿပီးျဖစ္ေလရာ ဖက္ဆစ္ မ်ားအတြက္ အလြန္တရာမွ အခက္အခဲ ျဖစ္ေနေတာ့သည္။

အစတြင္ ဂ်ပန္တို႔သည္ ကခ်င္ ေျပာက္က်ားမ်ားအား အထင္အျမင္
ေသးစြာျဖင့္ ခ်ီတက္လာရာ လမ္းတစ္ေလွ်ာက္ လံုးတြင္ ကခ်င္ေျပာက္က်ား မ်ား၏ ဆီးႀကိဳ တိုက္ခိုက္မႈအား ႀကံဳေတြ႕ရေလေတာ့သည္။ ၁၉၄၃ ခုႏွစ္တြင္ ၿဗိတိသွ်ႏွင့္ ကခ်င္ေျပာက္က်ား မ်ား အဆက္အသြယ္ ေကာင္းမြန္စြာ ျပန္လည္ ရရွိၿပီးသည့္ ေနာက္တြင္ ဆြမ္ပရာဘြမ္ေဒသ ေဂါ့နန္ေက်းရြာ (Fort Hertz) တြင္ ၿဗိတိသွ်မ်ား ေလထီး ျဖင့္ ျပန္လည္ ေရာက္ရွိလာ
ၿပီးကာ နယ္ဖိုဒ္ဦးစီးကာ ၿဗိတိသွ် ကခ်င္ ေလဗီးစ္ (…) တပ္ဖြဲ႕စတင္ဖြဲ႕စည္း ၾကရာ ေနာက္ပိုင္း တြင္ တပ္ဖြဲ႕ဝင္ အင္ အား ၄ ေထာင္မွ်ရွိခဲ့ေလသည္။

ထို တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပင္ အိႏၵိယသို႔ ဆုတ္ ခြာခဲ့ၾကေသာ ၿဗိတိသွ်တို႔မွလည္း ေမဂ်ာဂ်င္နရယ္ ဝင္းဂိတ္ဦးေဆာင္ ကာ ခ်င္းဒစ္(ျခေသၤ့)အမည္ရွိေျပာက္ က်ားတပ္ဖြဲ႕ ဖြဲ႕စည္းရာ ကခ်င္စစ္သည္ ေထာင္ဂဏန္းမွ် ပါဝင္ခဲ့ၾကေလသည္။

ထိုသို႔ ေျပာက္က်ားတပ္ဖြဲ႕ဖြဲ႕စည္း ၿပီးေနာက္ ေလဗီးစ္တပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ားက ဆြမ္ပရာဘြမ္ေဒသသို႔ က်ဴးေက်ာ္လာ ေသာ ဖက္ဆစ္မ်ားကို တိုက္ခိုက္ျခင္းႏွင့္ ခ်င္းဒစ္တပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ားက ျမစ္ႀကီးနား မႏၱေလး မီးရထားလမ္း အေနာက္ဘက္ပိုင္းမ်ားထိ ထိုးေဖာက္ ဝင္ေရာက္ကာ ဖက္ဆစ္မ်ားအား စတင္ တိုက္ခိုက္ၾကေလသည္။

၁၉၄၃ ခုႏွစ္တြင္ မဟာမိတ္ အေမရိကန္ တပ္ဖြဲ႕မ်ား ျမန္မာအိႏၵိယ နယ္စပ္သို႔ေရာက္ရွိလာၿပီး ပန္ေဆာင္၊ နန္းယြန္း၊ ရွင္ ေဗြယန္ေဒသမွ ျမန္မာျပည္တြင္းသို႔ ထိုးစစ္ဆင္ႏြဲရန္ ေရာက္ရွိလာၿပီး ေဒသခံ ကခ်င္မ်ား၏ အကူအညီျဖင့္ ျမစ္ႀကီးနား ၿမိဳ႕သိမ္း တိုက္ပြဲအား ေအာင္ျမင္စြာ ဆင္ႏႊဲႏိုင္ခဲ့ၾကေလသည္။

ထို႔ေနာက္ အေမရိကန္ ကခ်င္ရိန္းဂ်ား တပ္ဖြဲ႕ကို ဆက္လက္ဖြဲ႕စည္းရာ ကခ်င္စစ္သည္ တစ္ေသာင္းေက်ာ္ ပါဝင္ တိုက္ခိုက္ခဲ့ၾက ေလသည္။

ထိုသို႔ျဖင့္ ေလးဗီးစ္၊ ခ်င္းဒစ္၊ ရိန္းဂ်ား တပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ားသည္ မဟာ မိတ္တို႔ႏွင့္အတူ ဖက္ဆစ္မ်ားအား ပူးေပါင္း တိုက္ခိုက္ခဲ့ရာ မႏၱေလး၊ သာ စည္၊ေတာင္ႀကီး၊ လြယ္လင္၊ ရပ္ ေစာက္ စသည့္ ေဒသမ်ားထိ ဖက္ဆစ္ မ်ားအား လိုက္လံ တိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကေလသည္။ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ မတ္ ၂ဝ ရက္တြင္ ေဒသအႏွံ႔သို႔ ေရာက္ရွိေနေသာ အေမရိကန္ ကခ်င္ရိန္းဂ်ား တပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ားအား ဗန္းေမာ္သို႔ ေလ ယာဥ္အစီး ၃ဝ ျဖင့္ ျပန္လည္ေခၚယူ ကာ မတ္ ၂၄၊ ၂၅၊ ၂၆ ရက္တြင္ စိန္လံုကဘားတြင္ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္အား စစ္ႏိုင္ေသာ အထိမ္းအမွတ္ မေနာပြဲ ေတာ္ႀကီးကို ၃ ရက္တိုင္ ၿခိမ့္ၿခိမ့္ သဲ က်င္းပခဲ့ၾကေလသည္။

အေမရိ ကန္ ကခ်င္ရိန္းဂ်ားတပ္ဖြဲ႕ဝင္ ကခ်င္ စစ္သည္မ်ား ျပန္သြားၾကေသာ္လည္း ၿဗိတိသွ်တပ္ဖြဲ႕ဝင္၊ ကခ်င္ေလဗီးစ္ (British Kachin Levis) တပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ားႏွင့္ ျခင္းဒစ္ (Chindit) ကခ်င္စစ္သည္ မ်ားက ရန္ကုန္၊ ေမာ္လၿမိဳင္၊ တာခ်ီလိတ္ စသည့္ ေဒသမ်ားထိ သြားေရာက္ တိုက္ခိုက္ ခဲ့ၾကေလသည္။

သို႔ ျဖင့္ ဒုတိယကမၻာစစ္ ၿပီးတြင္ ကခ်င္ စစ္သည္မ်ားတြင္ ဘီဂ်ီအမ္ (Burma Gallantry Medal)၊ အယ္မ္စီ (Militry Cross) သူရဲေကာင္းဘြဲ႕ရ ၂ဝဝ ခန္႔ႏွင့္ အျခား သူရဲေကာင္း ဘြဲ႕တံဆိပ္ရ ၄ဝဝ ခန္႔ရွိခဲ့ေၾကာင္း သိရေလသည္။ ကခ်င္ ေျပာက္က်ားမ်ား၏ ခုခံတိုက္ခိုက္မႈေၾကာင့္ ဖက္ဆစ္မ်ားသည္ ပူတာအို ေဒသအား မသိမ္းပိုက္ႏိုင္ခဲ့သျဖင့္ အိႏၵိယႏိုင္ငံအား မသိမ္းႏိုင္ခဲ့ျခင္းႏွင့္အတူ ျမန္မာျပည္တြင္ ဖက္ဆစ္ မ်ား စစ္႐ံႈးမႈ စတင္ခဲ့ရျခင္း ျဖစ္ခဲ့ေလသည္။

ထို႔အတူ ဖက္ဆစ္မ်ားသည္ တ႐ုတ္ျပည္ေနာက္ေက်ာျဖစ္ေသာ ယူနန္နယ္မွ တ႐ုတ္ျပည္တြင္းသို႔ ဝင္ေရာက္ ရန္ ႀကိဳးပမ္းမႈတြင္လည္း ပန္ ဆိုင္းၾကဴကုတ္၊ စိန္လံုကဘား၊ လိုင္ ဇာေဒသမ်ားတြင္ ကခ်င္ေျပာက္က်ား မ်ား၏ တိုက္ခိုက္မႈအား မထိုးေဖာက္ ႏိုင္သျဖင့္ တ႐ုတ္ျပည္သို႔ ဝင္ေရာက္ ႏိုင္ျခင္း မရွိခဲ့ၾကေခ်။ တ႐ုတ္ျပည္ သို႔ ေနာက္ေက်ာမွ မဝင္ေရာက္ႏိုင္သျဖင့္ ျမန္မာျပည္တြင္းမွပင္ တ႐ုတ္ အေမရိကန္ အဂၤလိပ္တပ္ဖြဲ႕မ်ား၏ ေခ်မႈန္းျခင္းကို ခံလိုက္ရေလသည္။

ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕သိမ္း တိုက္ပြဲျဖစ္ၿပီး ဖက္ဆစ္တို႔သည္ ဧရာဝတီ ျမစ္ ေၾကာင္းမွ ဝါးလံုး တစ္ေခ်ာင္းတည္းျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ အုန္းသီးတစ္လံုးအား ဖက္တြယ္၍ လည္းေကာင္း၊ ၿခံဳဖုတ္ကေလးမ်ား၊ ဒိုက္ကေလးမ်ား အား ဖက္တြယ္၍ လည္းေကာင္း ညအခ်ိန္တြင္ ေရစုန္ေမ်ာကာ ထြက္ေျပးရာ ကခ်င္ေျပာက္က်ား လက္ေျဖာင့္ တပ္သားမ်ား၏ လက္ခ်က္ျဖင့္ တစ္ဦးတစ္ေယာက္မွ် လြတ္ထြက္သြား ျခင္းမရွိေၾကာင္း …. အမည္ရွိ စာ အုပ္တြင္ General Donovan Webstar က ေရးသားေလသည္။ သို႔ျဖင့္ ကိုလိုနီျမန္မာျပည္၏ ေနာက္ဆံုး ဒုတိယ ဘုရင္ခံ ျဖစ္ေသာ ဆာေဒၚမန္စမစ္သည္ Col.Ian Fellowes Gordon ၏ Battle for Naw Seng’s Kingdom အမည္ရွိ စာအုပ္တြင္ ေအာက္ပါအတိုင္း အမွာစာ ေရးသားခဲ့ေလသည္။
“The battle for Naw Seng’s Kingdom”, foreword by The Rt Hon Sir Reginald Dorman Smith, G.B.E, Governor of Burma, 1941-1946”. I can only envy who had the privilege of fighting alongside the Hill peoples of Burma, without courage and determination the whole history of our generation might have been changed with the Japanese.

ေနာ္ဆိုင္းႏွင့္ သူ၏ ရဲေဘာ္ ကခ်င္ေျပာက္က်ားမ်ား၏ အကူအညီ မရွိခဲ့လွ်င္ ကြ်ႏု္ပ္တို႔ သားစဥ္ ေျမးဆက္မ်ား၏ သမိုင္းသည္ ဂ်ပန္သမိုင္း ျဖစ္သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္းကို ဆိုလိုျခင္းပင္ ျဖစ္ေလသည္။

သကၠရာဇ္ ၂ဝဝဝ ခုႏွစ္ ကခ်င္ ေဒသသို႔ အလည္လာေရာက္ေသာ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္စစ္ျပန္စစ္သည္တစ္ဦး က ရင္ဖြင့္ေျပာဆိုရာတြင္ ဖက္ဆစ္ ဂ်ပန္မ်ားသည္ ကခ်င္တိုင္းရင္းသား မ်ားအား မစည္း႐ံုးႏိုင္ခဲ့ျခင္းသည္ မဟာအမွားပင္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ အဂၤလိပ္ တပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ား ျဖစ္သျဖင့္ ကခ်င္ တိုင္းရင္းသားမ်ားအား ရက္ရက္ စက္စက္ ႏွိပ္ကြက္ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ကခ်င္တိုင္းရင္းသားမ်ား ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္အား အမုန္း ႀကီးမုန္းကာ ျပန္လည္ ခုခံ တိုက္ခိုက္သည္ သာမက မဟာမိတ္ တပ္မ်ား ႏွင့္ ပူးေပါင္းကာ မဟာမိတ္တပ္မ်ား အား ေတာတြင္း စစ္ဆင္ေရးႏွင့္ ေျပာက္က်ား တိုက္ခိုက္နည္းမ်ား သင္ေပးျခင္း၊ အိႏၵိယနယ္စပ္မွ ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕ ေရာက္ေအာင္ ကမၻာေက်ာ္ အေမရိကန္တပ္ဖြဲ႕ျဖစ္သည့္ Merill’s Maruders တပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ားအား လမ္းျပေပးျခင္းျဖင့္ ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕အား သိမ္းပိုက္ႏိုင္ခဲ့ျခင္းပင္ ျဖစ္ခဲ့ေၾကာင္း ေျပာဆိုခဲ့ေလသည္။

ဂ်ပန္တပ္မ်ား ဆုတ္ခြာရာ လမ္းေၾကာင္းရွိ ေက်းရြာမ်ားတြင္ ဂ်ပန္ အသံထြက္ျဖင့္ ကခ်င္ရွိမရွိ ေမးျမန္းရာ ဂ်ပန္ အသံထြက္ျဖင့္ ၾကားသူမ်ားမွ ရွိေၾကာင္း သစ္ပင္ေပၚသို႔ ၫႊန္ျပရာ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္မ်ား ခ်က္ခ်င္းပင္ ထြက္ေျပး ၾကေၾကာင္း၊ အမွန္တြင္ ဂ်ပန္မ်ား အသံထြက္တြင္ “ကခ်င္” အား “ခါခ်ဥ္” ဟု အသံထြက္သျဖင့္ ခါခ်ဥ္ဟု ၾကားသူမ်ားမွ သစ္ပင္ေပၚသို႔
ၫႊန္ျပၾကေၾကာင္း၊ ဖက္ဆစ္မ်ားသည္ ကခ်င္ေျပာက္က်ားမ်ားအား အလြန္ပင္ ေၾကာက္ရြံ႕ခဲ့ၾကေၾကာင္း ကခ်င္ျပည္နယ္ 

ဝန္ႀကီးေဟာင္း ဦးဇန္ထဆင္က သူ၏ ဒီမိုကေရစီ ေျပာင္းျပန္ အမည္ရွိ စာအုပ္တြင္ ေရးသားခဲ့ေလသည္။

ထို႔အတူ ၂ဝဝ၃ ခုႏွစ္ ဝန္းက်င္က ထိုင္ဝမ္ႏိုင္ငံမွ ျမစ္ႀကီးနားသို႔ တစ္ဖန္အလည္ေရာက္လာေသာ ယခင္ တ႐ုတ္ျဖဴ တပ္သားေဟာင္းမ်ားမွ လည္း ကခ်င္ေျပာက္က်ားမ်ား၏ ခုခံ မႈသာမရွိခဲ့လွ်င္ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္မ်ား သည္
တ႐ုတ္ျပည္ေနာက္ေက်ာ၊ ယူ နန္ေဒသမွ တ႐ုတ္ျပည္အတြင္းသို႔ ဝင္ေရာက္ႏိုင္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ယူနန္ ေဒသသို႔ ဂ်ပန္တပ္မ်ား ဝင္ေရာက္ ႏိုင္လွ်င္ တ႐ုတ္ျပည္ စစ္ေရးအေျခ အေနမွာ ေျပာင္းလဲသြားႏိုင္ေၾကာင္း ျဖင့္ ေျပာဆိုခဲ့ေၾကာင္း၊ ကခ်င္ တိုင္းရင္းသားမ်ားအား ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္း ေျပာဆိုခဲ့သံကိုလည္း ၾကားသိခဲ့ရသည္။

ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္မ်ားအား ရြပ္ရြပ္ခြ်ံခြ်ံ တိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကေသာ ကခ်င္စစ္သည္မ်ားသည္ ၿဗိတိသွ်တပ္ဖြဲတြင္ ဆက္လက္ အမႈထမ္းခဲ့ၾကေလသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရး ရယူၿပီးေနာက္ ခ်က္ခ်င္းပင္ ျမန္မာ့ တပ္မေတာ္သား မ်ားအျဖစ္ ဆက္လက္အမႈထမ္းကာ တိုင္းျပည္ကာကြယ္ေရးတြက္ ဆက္လက္ တာဝန္ယူခဲ့ ၾကေလသည္။

၁၉၄၉ ခုႏွစ္ ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္ခ်ိန္ တြင္ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ မွ ကခ်င္ေခါင္းေဆာင္ ဆမားဒူဝါဆင္ ဝါးေနာင္အား အကူအညီေတာင္းခံသ ျဖင့္ ဒုတိယကမၻာစစ္ျပန္ ကခ်င္ရဲေဘာ္ ေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာအား ျပန္လည္ စုစည္းကာ ယခုျမစ္ႀကီးနား တကၠ သိုလ္ေရွ႕ ေလယာဥ္ကြင္းမွ ေလယာဥ္ မ်ားျဖင့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ သို႔ သယ္ေဆာင္ကာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ႀကီးႏွင့္ ေအာက္ျမန္ မာႏိုင္ငံတစ္ဝန္းအား ျပန္လည္တိုက္ခိုက္ သိမ္းပိုက္ခဲ့ ၾကေလသည္။

ထိုသို႔ သယ္ေဆာင္ရန္အတြက္ ထိုင္းႏိုင္ငံ မွ ေလယာဥ္ႏွင့္ ေလယာဥ္မွဴးမ်ားကို ငွားရမ္းကာ အသံုးျပဳခဲ့ရေၾကာင္း စစ္ သည္ေဟာင္းတစ္ဦး၏ ေျပာဆိုခ်က္ ကို မွတ္သားရသည္။ ေရာင္စံုသူပုန္ မ်ားလက္မွ ျမန္မာျပည္အား
ျပန္လည္ တိုက္ခိုက္သိမ္းယူၾကသည္မွာ လည္း ကခ်င္တပ္သားမ်ားပင္ျဖစ္ေလ သည္။

၁၉၄၉ ခုႏွစ္ ျပည္တြင္းစစ္ ကာလ အင္းေလးေဒသတြင္ ကြန္ျမဴနစ္ သူပုန္ ၄၉ ေယာက္အား မိမိ တစ္ေယာက္တည္း တိုက္ခိုက္ အႏိုင္ယူၿပီး လက္နက္ ၃၉ လက္ သိမ္းဆည္းႏိုင္သျဖင့္ တပ္သားဘဝမွ ခ်က္ခ်င္း ဗိုလ္အဆင့္သို႔ တိုးျမႇင့္ခံရၿပီး သူရ ဘြဲ႕တံဆိပ္ခ်ီးျမႇင့္ခံရေသာ ဗိုလ္ႀကီး သူရ ေဖာ္ဝုန္လေတာင္ ဆိုသူမွာလည္း ယခုထိတိုင္ က်န္းမာစြာျဖင့္ ျမစ္ႀကီး နားၿမိဳ႕တြင္ ေနထိုင္လ်က္ ရွိသည္။ ထို႔အတူ တ႐ုတ္ျဖဴ က်ဴးေက်ာ္မႈ တြင္လည္း အဓိက တိုက္ခိုက္ ႏွိမ္နင္းခဲ့သူမ်ားမွာ ကခ်င္စစ္သည္ မ်ားႏွင့္ ေဂၚရခါး စစ္သည္ မ်ားပင္ ျဖစ္ၾကေလ သည္။

သို႔ေသာ္လည္း ဝမ္းနည္းစရာ ေကာင္းသည္မွာ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္မ်ား အား အင္အား ၂ ေသာင္းခန္႔ျဖင့္ အဓိက တိုက္ခိုက္ တြန္းလွန္ခဲ့ၾကေသာ ျမန္မာျပည္တြင္ ပထမဆံုး ဖက္ဆစ္မ်ားကို ခုခံတိုက္ခိုက္ခဲ့ၾက ေသာ ကခ်င္ စစ္သည္မ်ားသည္ လြတ္လပ္ေရး ရယူခဲ့ေသာ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္တြင္ ေန႔မဆိုင္း ဆက္လက္ အမႈထမ္းခဲ့ၾကၿပီး ၁၉၄၉ ခုႏွစ္ ျပည္တြင္း စစ္ကာလအတြင္း တိုင္းျပည္ေခ်ာက္ ထဲက်ဖို႔ လက္ႏွစ္လံုးအလိုမွ ကယ္တင္ခဲ့ၾကေသာ(ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးႏု ေျပာစကား) ကခ်င္စစ္သည္မ်ားသည္ လြတ္လပ္ေရး ေမာ္ကြန္းဝင္ ေလွ်ာက္ထား ရာတြင္မူ မဟာမိတ္ တပ္ဖြဲ႔တြင္ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၾကသူမ်ား ျဖစ္သျဖင့္ ကခ်င္စစ္သည္ အမ်ားအျပား ေမာ္ကြန္းဝင္ အဆင့္ မရရွိခဲ့ၾကေခ်။

...................................................

...................................................